როგორ გაჩნდა სამების შესახებ სწავლება?
ახალი ბრიტანული ენციკლოპედია ამბობს: «არც სიტყვა სამება, არც თვითონ სწავლება, როგორც ასეთი, ახალ აღთქმაში არ გვხვდება, ასევე, არც იესო, და არც მისი მიმდევრები არ ეწინააღმდეგებოდნენ ძველი აღთქმის თემას: ‘მოისმინე, ისრაელო: ერთია იეჰოვა, ჩვენი ღმერთი იეჰოვა’ (კანონი [მეორე რჯული] 6:4,აქ) ... სწავლება ნელნელა ვითარდებოდა რამოდენიმე ასწლეულის განმავლობაში და მრავალრიცხოვანი დავებისა და წინააღმდეგობების ფონზე ... მე-4 ასწლეულის ბოლოს ... სამების სწავლებამ ის სახე მიიღო, რომელიც დღეს აქვს და რომელსაც დღემდე მისდევენ». - (1976), მცირე ენციკლოპედია, ტომი. X, გვ. 126.
ახალი კათოლიკური ენციკლოპედია აცხადებს: «გაგებამ ‘ერთი ღმერთი სამ პიროვნებაში’ საფუძვლიანად ვერ გაიდგა ფესვი; რაღა თქმა უნდა მას სრულად არ იღებდნენ ქრისტიანულ ცხოვრებასა და მრწამსში მე-4 ასწლეულის ბოლომდე. თუმცა ეს ზუსტად ის გაგებაა, რომელსაც თავიდან სამერთიანობის დოგმა ერქვა. მოციქულებრივ მამებს შორის ასეთ მენტალიტეტზე ან პერსპექტივაზე მინიშნებაც კი არ არსებობდა». - (1967), ტომ. XIV, გვ. 299.
ამერიკულ ენციკლოპედიაში ჩვენ ვკითხულობთ: «ქრისტიანობამ თავისი დასაბამი იუდაიზმიდან აიღო, იუდაიზმი კი მკაცრ მონოთეიზმს მისდევდა [რწმენას, რომ ღმერთი ერთ პიროვნებას წარმოადგენს]. გზა, რომელიც იერუსალიმიდან ნიკეამდე მიდიოდა, სწორი არანაირად არ ყოფილა. მეოთხე ასწლეულის სამერთიანობა არ ირეკლავდა ადრეული ქრისტიანების სწავლებას ღვთის არსთან დაკავშირებით; პირიქით, მან ამ სწავლებას გადაუხვია». - (1956), ტომი. XXVII, გვ. 294L.
მსოფლიო შემეცნებითი ლექსიკონის თანახმად: «პლატონისეული სამება, ძველი სამებების ადგილცვლას წარმოადგენდა, რომლებიც გაცილებით ძველ ერებს ჰქონდათ, და ფილოსოფიურ-რაციონალური სამების მომავალს აჩვენებდა, რომლის განსაზღვრებამაც სამი ჰიპოსტასი ანუ ღვთაებრივი პიროვნება ჩამოაყალიბა, რომელთა შესახებაც ქრისტიანული ეკლესიები ასწავლიან ... ღვთაებრივი სამების შესახებ ფილოსოფოსთა [პლატონის, ძვ.წ. მეოთხე ასწლეული] ამ ბერძნული გაგების ... პოვნა ყველა ძველ [წარმართულ] რელიგიებშია შესაძლებელი)». - (პარიზი, 1865-1870), მ. ლაჩატრეს რედაქციით, ტომ. 2, გვ. 1467.
ჯონ ლ. მაკენზი, ს. ჯ., თავის ბიბლიურ ლექსიკონში, ამბობს: «ერთ არსში გაერთიანებული პიროვნებების სამერთიანობა განსაზღვრულია ტერმინებით ‘პიროვნება’ და ‘არსი’, რომლებიც ბერძნული ფილოსოფიის გაგებებს წარმოადგენს; სინამდვილეში ეს გაგებები ბიბლიაში არ ჩნდება. სამერთიანობის განსაზღვრება ხანგრძლივი დავების შემდეგ წარმოიშვა, რომლებშიც ეს გაგებები და ასევე სხვა, მაგალითად ‘სული’ და ‘სუბსტანცია’, შეცდომით გამოიყენებოდა ღმერთთან მიმართებით ზოგიერთი ღვთისმეტყველების მიერ». - (ნიუ-იორკი, 1965), გვ. 899.
მიუხედავად იმისა, რომ სამერთიანობა იმით არ დასტურდება, რომ ბიბლიაში არც სიტყვა «სამებაა» ნახსენები და არც თავად სამების დოგმა, მაშინ შეიძლება თუ არა მასში სამების იმ გაგების პოვნა, რომელიც ამ დოგმაშია გადმოცემული?
ასწავლის თუ არა ბიბლია, რომ «წმინდა სული» - პიროვნებაა?
ზოგიერთი იმ მუხლის კითხვისას, რომლებშიც წმინდა სულია ნახსენები, შეიძლება მოგეჩვენოთ, რომ პიროვნებაზეა საუბარი. მაგალითად, წმინდა სული მოხსენებულია როგორც დამხმარე (ბერძნული სიტყვა პარაუკლეტოს; «ნუგეშისმცემელი», - ახალი გადამუშავებული თარგმანი 2015, სბს-2013, სბს-სტოკჰოლმი 2001, საპატრიარქოს გამოცემა, მცხეთური ხელნაწერი, ადიშის ოთხთავი, ახალი აღთქმა - სტოკჰოლმი 1985), რომელიც ‘ასწავლის’, ‘ამოწმებს’, ‘ლაპარაკობს’ და ‘ესმის’. (იოანე 14:16, 17, 26; 15:26; 16:13) თუმცა სხვა მუხლებში ნათქვამია, რომ ადამიანები ‘აღივსებოდნენ’ წმინდა სულით, რომ ზოგიერთებმა მისით მიიღეს ‘ცხება’ ან მისით ‘მოინათლნენ’. (ლუკა 1:41; მათე 3:11; საქმეები 10:38) წმინდა სულის შესახებ მოყვანილი ეს ბოლო მუხლები აშკარად არ შეესაბამებიან პიროვნებას. ბიბლიური სწავლების ბოლომდე გასაგებად, ყველა ამ მუხლების განხილვაა აუცილებელი. როგორი იქნება გონივრული დასკვნა? პირველი მუხლები, რომლებიც აქ მოვიყვანეთ, ღვთის გაპიროვნებული წმინდა სულის, მისი მოქმედი ძალის, შესაძლებლობების ილუსტრირებას წარმოადგენს, იმიტომ რომ ბიბლია ასეთივე გაპიროვნებას უკეთებს სიბრძნეს, ცოდვას, სიკვდილს, წყალს და სისხლს. (იხილეთ ასევე ქვესათაური «რას წარმოადგენს წმინდა სული» თავში «სული».)
წმინდა წერილი მამის პირად სახელს გვატყობინებს - იეჰოვა. ის იმასაც გვეუბნება, რომ ძე იესო ქრისტეა. თუმცა წმინდა წერილებში არსად არ არის ნახსენები სახელი, რომელსაც წმინდა სულთან ექნებოდა შეხება.
საქმეების 7:55,56-ში ნათქვამია, რომ სტეფანემ ზეციური ხილვა იხილა, რომელშიც მან დაინახა «ღვთის მარჯვნივ მდგარი იესო». თუმცა იმის შესახებ არაფერია ნათქვამი, რომ მან წმინდა სულიც დაინახა. (ნახეთ ასევე გამოცხადება 7:10; 22:1,3.)
ახალი კათოლიკური ენციკლოპედია აღიარებს: «ა[ხალი] ა[ღთქმის] მუხლების უმრავლესობა ღვთის სულს ისე წარმოაჩენს როგორც რაღაცას და არა როგორც ვიღაცას; ეს განსაკუთრებით შესამჩნევი ღვთის სულსა და ძალა შორის პარალელშია» (1967, ტომი. XIII, გვ. 575). ის ასევე გვეუბნება: «აპოლოგისტები [მეორე ასწლეულის ბერძენი ქრისტიანი ავტორები] ზედმეტად გაუბედავად საუბრობდნენ წმინდა სულის შესახებ; ზომიერი მოუთმენლობით, საკმაოდ უსახურად შეეძლოთ ლაპარაკი». - ტომი. XIV, გვ. 296.
ეთანხმება თუ არა ბიბლია მათ, ვინც იმას ასწავლის, რომ მამა და ძე - ცალკეული და სხვადასხვა პიროვნებები არ არიან?
მათე 26:39: «ცოტა რომ გაიარა, პირქვე დაემხო, ლოცულობდა და ამბობდა: "მამაო ჩემო, თუ შესაძლოა, ამარიდე ეს სასმისი; მაგრამ არა როგორც მე მსურს, არამედ როგორც შენ». (მამა და ძე რომ ცალკე პიროვნებები არ ყოფილიყვნენ, მაშინ ასეთ ლოცვას აზრი არ ჰქონდა. იესო, ლოცვის დროს, მამის ნების შესრულების აუცილებლობას გრძნობდა.)
იოანე 8:17,18: «[იესომ ებრაელ ფარისეველებს უპასუხა:] თქვენს რჯულშიც სწერია, რომ ორი ადამიანის მოწმობა ჭეშმარიტია. მე ჩემს თავზე ვმოწმობ და ჩემზევე მოწმობს მამა, ჩემი მომავლინებელი. (აშკარაა, რომ იესო საკუთარ თავზე, როგორც მამისგან ცალკეულ პიროვნებაზე საუბრობდა.)
ასწავლის თუ არა ბიბლია, რომ ყველა მათგანს, ვინც, როგორც ამბობენ, მარადიული სამების ნაწილს წარმოადგენენ, დასაბამი არ ჰქონიათ?
კოლოსელები 1:15,16: «ვინც [იესო ქრისტე] არის უხილავი ღვთის ხატება, პირმშო ყოველი ქმნილებისა [«ყველა სხვა ქმნილებაზე უწინ შობილი», აქ]; ვინაიდან მისით შეიქმნა ყოველი, რაც ცაში და მიწაზეა, ხილული და უხილავი: საყდარნი თუ უფლებანი, მთავრობანი თუ ხელმწიფებანი, - ყველაფერი მის მიერ და მისთვის არის შექმნილი». რა გაგებით წარმოადგენს იესო ქრისტე ‘პირმშოს ყოველი ქმნილებისა’? ისინი, ვისაც სამების სწამს, ამბობენ, რომ სიტყვა «პირმშო» აქ თავდაპირველს, სრულიად აღმატებულს, ყველაზე გამორჩეულს ნიშნავს; ამგვარად, აქ ქრისტე გაიგება არა როგორც შემოქმედების ნაწილი, არამედ როგორც მათგან გაცილებით აღმატებული, ვინც შექმნილი იქნა. ეს თუ მართლა ასეა და სამება თუ ჭეშმარიტი სწავლებაა, მაშინ მამისა და წმინდა სულის შესახებაც რატომ არ არის ნათქვამი, რომ ისინიც ყოველი ქმნილების პირმშოები არიან?
თუმცა ბიბლია ამ ფრაზას მხოლოდ ძის მიმართ იყენებს. სიტყვა «პირმშოს» საყოველთაოდ გავრცელებული გაგების თანახმად, ეს იმაზე მიუთითებს, რომ იესო იეჰოვას ოჯახის ყველაზე უფროსი შვილია. კოლასელების 1:15-ის წინ, სიტყვა «პირმშო» ბიბლიის ადრეულ კონტექსტში 30-ჯერ გვხვდება და ეს სიტყვა ყველა შემთხვევაში ცოცხალი არსებების მიმართ გამოიყენება. იგივე განსაზღვრება გამოიყენება იმ პირმშოსთან მიმართებითაც, რომელიც ჯგუფის წევრს წარმოადგენს. «ისრაელის პირმშოს» ისრაელის ერთერთი ვაჟი წარმოადგენს; «ფარაონის პირმშო» ფარაონის ოჯახის ერთერთი წევრია; «ცხოველის პირმშო» თვითონაც ცხოველია.
მაშ ამ განსხვავებული მნიშვნელობებიდან, რომელი შეგვიძლია მივაწეროთ კოლასელების 1:15-ს? ეს ბიბლიის გამოყენებაზეა დამოკიდებული თუ იმ რწმენაზე, რომელსაც ისინი უკვე დიდი ხანია მისდევენ და რომლის მტკიცებულებებსაც ეძებენ? გამორიცხავს თუ არა კოლასელების 1:16,17 იესოს შექმნას, როდესაც ამბობს: «მისით შეიქმნა ყოველი ... ყველაფერი მის მიერ და მისთვის არის შექმნილი»?
ბერძნული სიტყვა, რომელიც აქ ნათარგმნია როგორც «ყველაფერი», არის პენუტა, პეს-ის ცვალებადი ფორმა. ლუკას 13:2-ში (სბს-2013) ეს სიტყვა ნათარგმნია როგორც «ყველა სხვა...»; JB-ში ვკითხულობთ «სხვა ნებისმერი»; (ასევე იხილეთ ლუკა 21:29 [საპატრიარქოს გამოცემა] და ფილიპელები 2:21.) ამ ყველაფრის და, ასევე იმის გათვალისწინებით, თუ როგორ საუბრობს ბიბლია ძის შესახებ, ახალი ქვეყნიერების თარგმანი, პენუტა-ს ზუსტად იგივე განსაზღვრებას იყენებს კოლასელების 1:16,17-ში, სადაც ვკითხულობთ: «მისი მონაწილეობით შეიქმნა სხვა ყველაფერი ... ის სხვა ყველაფერზე წინ არსებობდა და ყველაფერი მისი მონაწილეობით შეიქმნა». ამგვარად, ის შემოქმედების საწყისად, შემოქმედების ნაწილად, ღმერთის მიერ შემქნილად წარმოჩინდება.
გამოცხადება 1:1; 3:14 [ახალი აღთქმა, სტოკჰოლმი 1985]: «გამოცხადება იესო ქრისტესი, რომელიც მისცა მას ღმერთმა ... და ლავდიკიის ეკლესიის ანგელოზს მისწერე: ასე ამბობს ამინი, მოწმე ერთგული და ჭეშმარიტი, ღმერთის ქმნილების საწყისი [ბერძნული სიტყვა, არ•კხეუ]». (იგივეს წაკითხვა შეგიძლიათ ნებისმიერ ქართულ თარგმანში.) რამდენად კორექტურია ეს თარგმანი? ზოგიერთი იმ წარმოდგენას უჭერს მხარს, რომელშიც მოიაზრება, რომ ძე ‘ღვთის პირველი ქმნილება’ იყო, რომ ის იყო ‘პირველადი წყარო.’ თუმცა სკოტისა და ლიდელის ბერძნულ-ინგლისური ლექსიკონი, სიტყვა არ•კხეუ-ს პირველ მნიშვნელობად სიტყვა «დასაწყისს» ამატებს (ოქსფორდი, 1968, გვ. 252). ლოგიკური იქნება დავასკვნათ, რომ გამოცხადების 3:14-ის პირველი ნაწილი იესოს შექმნაზე მიუთითებს, როგორც ღვთის პირველ ქმნილებაზე, რომელსაც დასაწყისი ჰქონდა. შეადარეთ იგავები 8:22. ამ მუხლთან დაკავშირებით, ბიბლიის მრავალი კომენტატორი თანხმდება იმაზე, რომ აქ ძე განპიროვნებული სიბრძნის სახითაა წარმოდგენილი. სბს-2013-სა და საპატრიარქოს გამოცემის თანახმად ერთი დასკვნის გაკეთება შეგვიძლია, იქ «ქმნილებაზე» ან «შემოქმედებაზეა» საუბარი.
მიქას 5:2-ში მოცემული წინასწარმეტყველება, მესიის შესახებ ამბობს, რომ «ძველითგან იქნება მისი წარმოშობა, საუკუნო დღეებიდან» [საპატრიარქოს გამოცემა]. სბს-2013-ში ნათქვამია: «დასაწყისიდან იქნება მისი წარმოშობა, საუკუნო დღეებიდან». ათანაბრებს თუ არა ეს მუხლი მას ღმერთთან? აღსანიშნავია, რომ ფრაზა «საუკუნო დღეების» ნაცვლად, RS ებრაულიდან მას ასე თარგმნის «ძველი დღეებიდან»; JB - «უძველესი დღეებიდან»; ახალი ქვეყნიერების თარგმანი - «უხსოვარი დროიდან». გამოცხადების 3:14 და მიქას 5:2 მუხლები არ ამტკიცებს იმას, რომ იესოს დასაბამი არ ჰქონდა.
ასწავლის თუ არა ბიბლია, რომ ყველა მათგანი, ვინც სამების ნაწილს წარმოადგენს, ერთმანეთის სწორნი და ყოვლისშემძლენი არიან?
მარკოზი 13:32: «მაგრამ იმ დღისა და იმ საათის არავინ არაფერი იცის, არც ანგელოზებმა ცაში, არც ძემ, არამედ მხოლოდ მამამ» (ეჭვგარეშეა, რომ ეს მუხლი აქ უდგილოა, მამა, ძე და წმინდა სული თუ ერთმანეთის სწორები არიან და ისინი ერთი ღმერთია. და მაშინაც კი, როგორც ზოგიერთები მიიჩნევენ, თუ ძე მისი ადამიანური არსის გამო შეზღუდულია ამ საკითხის ცოდნის საქმეში, შეკითხვა რჩება, მაშინ წმინდა სულმა რატომ არ იცის ამის შესახებ?)
მათე 20:20-23: «მაშინ ზებედეს ძეთა დედა ... მიეახლა მას [იესოს] ... რაღაცას ევედრებოდა ... : თქვი რომ ეს ჩემი ორი ძე შენს სასუფეველში ერთი შენს მარჯვნივ, მეორე კი შენს მარცხნივ დაჯდეს. იესომ პასუხად თქვა: ... ჩემს სასმისს შესვამთ, მაგრამ მე როდი მომეცა, თუ ვინ დაჯდება ჩემს მარჯვნივ და მარცხნივ, არამედ ვისთვისაც ეს გამზადებულია ჩემი მამის მიერ. (რა საეჭვო მუხლია, თუ იმ მტკიცებულებას გავითვალისწინებთ, რომ იესო ღმერთია! იესომ აქ თავისი «ადამიანური ბუნების» გამო გასცა ასეთი პასუხი? თუ, როგორც სამერთიანობის მომხრეები ამბობენ, იესო ნამდვილად «ღმერთკაცი» იყო - ღმერთი და ადამიანი ერთი და იგივე არ არის, - მაშინ რამდენად სწორია ასეთი ახსნის გამოყენება? იქნებ მათეს 20:23 უფრო იმას გვიჩვენებს, რომ ძე არ არის მამის სწორი და რომ მამას საკუთარი უპირატესი მდგომარეობა უკავია?)
მათე 12:31,32: «ამიტომ გეუბნებით თქვენ: ყოველი გმობა და ცოდვა მიეტევებათ ადამიანებს, მაგრამ სულიწმინდის გმობა არ მიეტევებათ; ვინც სიტყვას იტყვის კაცის ძის წინააღმდეგ, მიეტევება მას; მაგრამ თუ ვინმე იტყვის სულიწმინდის წინააღმდეგ, არ მიეტევება არც ამ სოფლად, არც მომავალში». (წმინდა სული თუ პიროვნება და ღმერთია, ეს მუხლი კატეგორიულად ეწინააღმდეგება სამების დოქტრინას, იმიტომ რომ ის გულისხმობს, რომ წმინდა სული გარკვეულწილად ძეზე დიდია. ამის ნაცვლად იესომ თქვა, რომ «სული», რომელიც მამას ეკუთვნის, იესოზე, კაცის ძეზე გაცილებით დიდია.)
იოანე 14:28: «[იესომ უთხრა:] რომ გყვარებოდით, გაგიხარდებოდათ, რაკი მამასთან მივდივარ, რადგან ჩემზე დიდია მამა».
1 კორინთელები 11:3: «ასევე მინდა იცოდეთ, რომ ყოველი მამაკაცის თავი ქრისტეა, ცოლის თავი - ქმარი და ქრისტეს თავი - ღმერთი». (აშკარაა, რომ ქრისტე - ღმერთი არ არის და ღმერთს ქრისტეზე მაღალი მდგომარეობა უკავია. არ შეიძლება ყურადღება არ მივაქციოთ იმას, რომ ეს მუხლი დაახლოებით ახ.წ. 55 წელს იქნა დაწერილი, მას შემდეგ დაახლოებით 22 წლის შემდეგ, რაც იესო ზეცაში დაბრუნდა. ამიტომ აქ მოცემულია ღმერთსა და ქრისტეს შორის არსებული რეალური დამოკიდებულება ზეცაში.)
1 კორინთელები 15:27,28, [სბს-2013]: «რადგან «ყოველივე დაუმორჩილა მას [იესოს] ფეხქვეშ». ხოლო როცა ნათქვამია, რომ ყოველივე მას დაემორჩილა, ცხადია, გარდა იმისი, ვინც დაუმორჩილა მას ყოველივე. და როდესაც ყოველივე დაემორჩილება მას [იესოს], მაშინ თვით ძეც დაემორჩილება იმას, ვინც ყოველივე მას დაუმორჩილა, რათა ღმერთი იყოს ყველაფერი ყველაფერში».
ებრაული სიტყვა შად•დაიუ და ბერძნული სიტყვა პან•ტოკრაუტორ, ორივე ისე ითარგმება, როგორც «ყოვლისშემძლე». ორივე ეს სიტყვა არაერთხელ გამოიყენება იეჰოვას, მამის მიმართ. (გამოსვლა 6:3; მეორე რჯული 19:6) და არსად და არასოდეს არ გამოიყენება არც ძის და არც წმინდა სულის მიმართ.
ასწავლის თუ არა ბიბლია, რომ ყველა მათგანი, ვინც სამების ნაწილს წარმოადგენს, ღმერთია?
იესომ ლოცვაში თქვა: «მამაო ... საუკუნო სიცოცხლე კი ის არის, რომ გიცნობდნენ შენ, ერთადერთ ჭეშმარიტ ღმერთს, და იმას, ვინც შენ მოავლინე - იესო ქრისტეს». (იოანეа 17:1-3; საპატრიარქოს გამოცემა) (თარგმანების უმრავლესობა აქ ფრაზა «ერთ ჭეშმარიტ ღმერთს» იყენებს მამასთან მიმართებით. NE-ში ვკითხულობთ: «რომელიც ხარ ერთადერთი ჭეშმარიტი ღმერთი». ის არ შეიძლება ‘ერთადერთი ჭეშმარიტი ღმერთი’ იყოს, თუ ორი სხვაც არსებობს, რომლებიც მასავით ღმერთები არიან, ასე არ არის? ნებისმიერი სხვა, ვისაც «ღმერთად» მოიხსენიებენ, ან ცრუ ღმერთი უნდა იყოს, ან უბრალოდ ჭეშმარიტი ღმერთის ანარეკლი).
1 კორინთელები 8:5,6: «და თუ კიდევ არიან ეგრეთწოდებული ღმერთები ან ცაში, ან მიწაზე (რადგან არის მრავალი ღმერთი და მრავალი უფალი), ჩვენ კი ერთი მამა ღმერთი გვყავს, რომლისგანაც არის ყოველი და ჩვენ მისთვის ვართ, და ერთი უფალი იესო ქრისტე, რომლის მიერ არის ყოველი და ჩვენც მის მიერ» (აქ მამა წარმოდგენილია როგორც «ერთი ღმერთი» და იესო ქრისტესგან განსხვავებული პიროვნება.)
1 პეტრე 1:3: «კურთხეულია ღმერთი და მამა ჩვენი უფლის იესო ქრისტესი» (არაერთხელ, იესოს ზეცად ამაღლების შემდეგაც კი, მოიხსენიებს წმინდა წერილი მამას როგორც იესო ქრისტეს ‘ღმერთს’. იოანეს 20:17-ში, იესოს მკვდრეთით აღდგომის შემდეგ, ის თვითონ უწოდებს მამას ‘ჩემს ღმერთს’. მოგვიანებით, როგორც გამოცხადების 3:12-ში წერია, როდესაც იესო ზეცაში იყო, მან კვლავ ეს ფრაზა გამოიყენა. თუმცა ბიბლიაში არსადაა ნახსენები, რომ მამას ეწოდებინოს ძისთვის ‘ჩემი ღმერთი’ ან მამას ან ძეს მიემართოს წმინდა სულისთვის ‘ჩემი ღმერთი’.)
კარლ რენერის თეოლოგიურ კვლევებში, აღიარებენ: «სიტყვა QeV [ღმერთი] არსად არ გამოიყენება როგორც სიტყვა სული» და სიტყვა: «И qeV» [პირდაპირი გაგებით, ღმერთი] არასოდეს არ გამოიყენება ახალ აღთქმაში იმის სათქმელად, რომ ეს pneЅma Уgion [წმინდა სულია]». - (ბალტიმორი, Md.; 1961), გერმანული თარგმანი, ტომი. I, გვ. 138, 143.
წარმოადგენს თუ არა წმინდა წერილის რომელიმე ის ადგილი, რომლებსაც სამების მომხრეები, საკუთარი მრწამსის დასამტკიცებლად იყენებენ, ამ დოგმის მყარ საფუძველს?
ადამიანი, რომელიც მართლა ცდილობს ღვთის შესახებ ჭეშმარიტების გაგებას, ბიბლიაში არ დაიწყებს იმ ყველაფრის ძებნას, რის იმაზე მორგებასაც შეეცდება, რისიც უკვე სწამს. მას იმის გაგების სურვილი გაუჩნდება, სინამდვილეში რას ამბობს ამაზე ღვთის სიტყვა. მან შეიძლება ზოგიერთი ისეთი მუხლი აღმოაჩინოს, რომლებიც, როგორც შეიძლება მოეჩვენოს, სხვადასხვაგვარად შეიძლება იყოს გაგებული, თუმცა მათ თუ იმავე თემასთან დაკავშირებულ ბიბლიურ სხვა მტკიცებულებებს შეადარებს, მათი მნიშვნელობა მაშინვე ნათელი გახდება. სულ თავიდანვე იმას უნდა მიექცეს ყურადღება, რომ იმ მუხლების უმეტესობა, რომლებსაც სამების სწავლების «მტკიცებულების» სახით იყენებენ, სინამდვილეში მხოლოდ ორ პიროვნებას მოიხსენიებენ და არა სამს; ასე რომ, სამების შესახებ მუხლების ახსნა თუ სწორად მოგვეჩვენება კიდეც, ეს მუხლები არ ამტკიცებს იმას, რომ ბიბლია სამების შესახებ ასწავლის. შემდეგი მაგალითები განვიხილოთ:
(თუ სხვა მითითება არ არის, ბიბლიური მუხლი მოყვანილია ბიბლიის თარგმანიდან სბს-სტოკჰოლმი-2001.)
მუხლები, რომლებშიც იეჰოვას კუთვნილი ტიტულები, იესო ქრისტეს მიმართ გამოიყენება ან იმაზეა საუბარი, რომ ეს იესოს ეხება
ალფა და ომეგა: სინამდვილეში ვის ეკუთვნის ეს ტიტული?
(1) გამოცხადების 1:8-ში მისი მფლობელი, როგორც მიიჩნევენ, ყოვლისშემძლე ღმერთია. მე-11 მუხლში ეს ტიტული მის მიმართ გამოიყენება, ვისი აღწერაც, როგორც მოგვიანებით ირკვევა, იესო ქრისტეს უნდა შეეხებოდეს. თუმცა მეცნიერები აღიარებენ, რომ მე-11 მუხლში ალფას და ომეგას გამოყენება მხოლოდ და მხოლოდ გაყალბებაა და ამიტომ ეს სიტყვები არ გამოიყენება ბიბლიის ისეთ თარგმანებში, როგორებიცაა სბს-სტოკჰოლმი 2001, სბს-2013, მცხეთური ხელნაწერი-გ. მთაწმინდელი, ადიშის ოთხთავი 897 წელი, ახალი აღთქმა, სტოკჰოლმი 1985, RS, NE, JB, NAB, Dy.
(2) მრავალი მთარგმნელი, რომლებმაც გამოცხადების წიგნი ებრაული ენიდან თარგმნეს, აღიარებენ, რომ ტიტული, რომელიც მე-8 მუხლშია მოყვანილი, იეჰოვას ეკუთვნის და ამიტომ ისინი ამ მუხლში ღვთის პირად სახელს აღადგენენ. იხილე დანართი ახალი ქვეყნიერების თარგმანის 1984 წლის გამოცემაში.
(3) გამოცხადების 21:6,7 იმაზე მიუთითებს, რომ ქრისტიანები, რომლებიც სულიერად გამარჯვებულებს წარმოადგენენ, ერთი პიროვნების ‘ძენი’ უნდა იყვნენ, რომელიც ისეა ცნობილი, როგორც ალფა და ომეგა. არსად არ არის ნახსენები ქრისტეს და სულით ცხებულ ქრისტიანებს შორის არსებული ასეთი ურთიერთობის შესახებ. იესო მათ შესახებ ისე საუბრობდა, როგორც მისი ‘ძმების’ შესახებ. (ებრაელები 2:11; მათე 12:50; 25:40) თუმცა იესოს ეს ‘ძმები’ ისე მოიხსენიებიან, როგორც ‘ღვთის ძენი’. (გალატელები 3:26; 4:6)
(4) გამოცხადების 22:12-ში, თარგმანი TEV იესოს სახელს სვამს, ასე რომ, ისეთი შეგრძნება რჩება, თითქოს მე-13 მუხლში გამოყენებული ტიტული ალფა და ომეგა მას მიეკუთვნებოდეს. თუმცა იესოს სახელი იქ არც ბერძნულ წერილებში ჩნდება და არც სხვა თარგმანებში.
(5) გამოცხადების 22:13-ში მიიჩნევა, რომ ფრაზა ალფა და ომეგა ან «პირველი და უკანასკნელი» იესოს მიმართ გამოიყენება ისევე, როგორც გამოცხადების 1:17,18-ში. ზუსტად ასევე სიტყვა «მოციქული» ახალი ქვეყნიერების თარგმანში (საპატრიარქოს გამოცემაში ნათარგმნია როგორც ‘წარგზავნილი’) იესო ქრისტეს მიმართაც გამოიყენება და ზოგიერთი მისი მიმდევარის მიმართაც. მაგრამ ეს არ ამტკიცებს, რომ ისინი ერთი და იგივე პიროვნებას წარმოადგენენ ან თანაბარი მდგომარეობა უკავიათ, ასე არ არის? (ებრაელები 3:1) ამგვარად, ყველა მტკიცებულების გათვალისწინებით, იმ ნათელ დასკვნამდე მივდივართ, რომ ტიტული «ალფა და ომეგა» მხოლოდ ყოვლისშემძლე ღმერთის მიმართ გამოიყენება და არა ძის მიმართ.
მხსნელი (მაცხოვარი): წმინდა წერილი არაერთგზის მოიხსენიებს ღმერთს, როგორც მხსნელს. ესაიას 43:11-ში თვითონ ღმერთი ამბობს: «არ არის ჩემს გარდა მხსნელი». მიუთითებს თუ არა ის, რომ იესოც ისე მოიხსენიება როგორც მხსნელი, რომ ღმერთი და იესო - ერთი და იგივეა? არანაირად. ტიტეს 1:3,4 ამბობს, რომ ‘ჩვენი მაცხოვარი [ღმერთია]’, შემდეგ კი, ‘მამა ღვთისაგან და ჩვენი მაცხოვრის, იესო ქრისტესგან’. ამგვარად, ისინი ორივე მხსნელები არიან.
იუდას 25 მუხლი გვიჩვენებს კავშირს, როდესაც ამბობს: ‘ღმერთს... მაცხოვარს ჩვენსას უფალ იესო ქრისტეს მიერ’. [საპატრიარქოს გამოცემა] (ასევე იხილე სამეები 13:23.)
მსაჯულის 3:9-ში ზუსტად იგივე ებრაული სიტყვა (მოხ•შიუა რომელიც «მხსნელად» ან «მაცხოვრად» ითარგმნება), რომელიც ესაიას 43:11-შია გამოყენებული, ღოთონიელის, ისრაელის მსაჯულის მიმართ გამოიყენება, რაც, რაღა თქმა უნდა, ღოთონიელს იეჰოვად ვერ ხდის, ხომ ასეა?
ესაიას 43:1-12-ის წაკითხვის შემდეგ ჩანს, რომ მე-11 მუხლი იმას ნიშნავს, რომ მხოლოდ იეჰოვა იყო ის, ვინც გადარჩენას ანუ ხსნას უზრუნველყოფდა ისრაელისთვის; ის ხსნა სხვა ხალხების სხვა ღმერთებისგან არ მომდინარეობდა.
ღმერთი: ესაიას 43:10-ში იეჰოვა ამბობს: «ჩემამდე არ გამოსახულა ღმერთი და ჩემს შემდეგაც არ იქნება». ნიშნავს თუ არა ეს იმას, რომ იესო ქრისტე, რომელსაც ესაიას 9:6-ში (ახალი ქვეყნიერების თარგმანში) წინასწარმეტყველურად ‘ძლიერი ღმერთი’ ან ‘ძლევამოსილი ღმერთი’ ეწოდება, აუცილებლად იეჰოვა უნდა იყოს? და ისევ კონტექსტი გვცემს პასუხს, არა! არცერთ კერპთაყვანისმცემელ ერს არ ჰყოლია ღმერთი იეჰოვამდე, იმიტომ რომ იეჰოვამდე არავინ არ არსებობდა. მათ არც მომავალში ჰყოლიათ რეალური, ცოცხალი ღმერთის რაიმე ფორმა, რომელსაც მომავლის წინასწარმეტყველება შეეძლებოდა. (ესაია 46:9, 10) თუმცა ეს იმას არ ნიშნავს, რომ იეჰოვა უშლიდა ხელს ვინმე სხვა ისეთის არსებობას, ვისაც სათანადო წესით ღმერთი ეწოდებოდა. (ფსალმუნი 81:1,6; იოანე 1:1, აქ) ესაიას 10:21-ში იეჰოვა მოხსენიებულია როგორც ‘ძლიერი ღმერთი’ ან ‘ძლევამოსილი ღმერთი’ (აქ) ისევე, როგორც იესოა მოხსენიებული ესაიას 9:6-ში; თუმცა მხოლოდ იეჰოვას ეწოდება ყოველთვის «ყოვლისშემძლე ღმერთი». - დაბადება 17:1.
თუ წმინდა წერილში რომელიმე ტიტული ან აღწერილობითი ფრაზა ერთზე მეტჯერ გვხვდება, მაშინ არასოდეს არ უნდა ვიჩქაროთ დავასკვნათ, რომ ეს ყოველთვის ერთი და იგივე პიროვნებას უნდა შეეხებოდეს. ასეთი მსჯელობა ისეთ დასკვნამდე მიგვიყვანდა, რომ მეფე ნაბუქოდონოსორი - იესო ქრისტეა, იმიტომ რომ ორივე მათგანი ისე მოიხსენიებიან როგორც «მეფეთა მეფე» (დანიელი 2:37; გამოცხადება 17:14); და რომ იესოს მოწაფეები სინამდვილეში თვითონ იესო ქრისტე იყო [იყვნენ], იმიტომ რომ მას, ისევე როგორც მის მოწაფეებს ‘ნათელი ქვეყნისა’ ეწოდებათ (მათე 5:14; იოანე 8:12) ჩვენ ყოველთვის კონტექსტს და ბიბლიის ნებისმიერ სხვა მაგალითებს უნდა მივაქციოთ ყურადღება, სადაც იგივე ფრაზა გვხვდება.
ბიბლიის შთაგონებული მწერლების მიერ იესო ქრისტეს მიმართ ებრაული წერილების იმ მონაკვეთების გამოყენება, რომლებიც აშკარად იეჰოვას შეეხება
იოანეს 1:23, ესაიას 40:3-ის ციტირებისას, რატომ იყენებს მას იოანე ნათლისმცემლის მიმართ, რომელიც იესო ქრისტესთვის ამზადებდა გზას, მაშინ როდესაც ესაიას 40:3 ნათლად საუბრობს გზის იეჰოვასთვის მომზადების შესახებ? იმიტომ რომ იესო თავის მამას ასიმბოლოებდა. ის თავისი მამის სახელით მოვიდა და იმის დაპირება ჰქონდა მიღებული, რომ მამამისი ყოველთვის მასთან იქნებოდა, იმიტომ რომ ის ისეთ საქმეებს აკეთებდა, რომლებსაც მამამისი იწონებდა. - იოანე 5:43; 8:29.
ებრაელების 1:10-12, ფსალმუნის 101:26-28-ის ციტირებისას, რატომ იყენებს მას ძის მიმართ, იმ დროს როდესაც ფსალმუნი ამბობს, რომ ეს ღმერთს შეეხება? იმიტომ რომ ძე - ესაა ის, ვისი მეშვეობითაც ახორციელებდა ღმერთი იმ საქმეებს, რომელსაც ფსალმუნმომღერალი აღწერდა. (იხილე კოლასელები 1:15,16; იგავები 8:22,27-30.) შეუძლებელია არ შევნიშნოთ, რომ ებრაელების 1:5(ბ) - 2 მეფეების 7:14-ს ციტირებს და მას ღვთის ძის მიმართ იყენებს. თუმცა ის რომ თავდაპირველად ეს მუხლი სოლომონის მიმართ გამოიყენებოდა, მისი გაცილებით გვიან იესო ქრისტეს მიმართ გამოყენება არ მოიაზრებს იმას, რომ სოლომონი და იესო - ერთი და იგივე პიროვნებაა. იესო ‘სოლომონზე დიდია’ და ის საქმე აღასრულა, რომელიც სოლომონმა იწინასწარმეტყველა. - ლუკა 11:31.
წმინდა წერილის ადგილები, სადაც მამა, ძე და წმინდა სული ერთად არიან მოხსენიებულნი
ამის მაგალითებს წარმოადგენენ მათეს 28:19 და 2 კორინთელების 13:13 მუხლები. ამ მუხლებიდან არცერთი არ ამბობს იმას, რომ მამა, ძე და წმინდა სული ერთმანეთის თანასწორნი, ყველანი მარადიულნი ან ყველა მათგანი ღმერთები არიან. ამასთან დაკავშირებით უკვე ვისაუბრეთ ქვესათაურში «ასწავლის თუ არა ბიბლია, რომ ყველა მათგანს, ვინც, როგორც ამბობენ, მარადიული სამების ნაწილს წარმოადგენენ, დასაბამი არ ჰქონიათ?»
მაკკლინტონისა და სტრონგის ბიბლიური ენციკლოპედია, თეოლოგიური და საეკლესიო ლიტერატურა, სამების დოქტრინის დაცვის პარალელურად, მათეს 28:18-20-თან დაკავშირებით ადასტურებს: «თუმცა, ცალკე აღებული ეს მუხლი, დამაჯერებლად ვერ ამტკიცებს იმას, რომ თითოეულ პიროვნებას - მოხსენიებული სამი სუბიექტიდან - თანასწორობა ან ღვთაებრიობა ახასიათებს». (1981 წლის გამოცემა, ტომი. X, გვ. 552) ხოლო რაც შეეხება სხვა მუხლებს, რომლებშიც ასევე სამი სუბიექტია ერთად მოხსენიებული, ენციკლოპედია აღიარებს, რომ ამ სუბიექტებს თუ ცალცალკე განვიხილავთ, მაშინ ეს «არასაკმარისია» საიმისოდ, რათა სამების შესახებ სწავლება დავამტკიცოთ. (შეადარეთ 1 ტიმოთეს 5:21-ს, სადაც ღმერთი, ქრისტე და ანგელოზები არიან ერთად მოხსენიებულნი.)
მუხლები, რომლებშიც ღვთის მიმართ არსებითი სახელების მრავლობითი ფორმები გამოიყენება ებრაულ წერილებში
დაბადების 1:1-ში ტიტული «ღმერთი» ნათარგმნია სიტყვიდან ’ელო•ჰიმუ, რომელიც ებრაულ ენაში მრავლობით ფორმას წარმოადგენს. სამების მომხრეები ამას ისე აღიქვავენ, როგორც სამებაზე მინიშნებას. ასევე, მეორე რჯულის 6:4-ის განმარტებისას, ისინი სამების წევრების ერთიანობას მოიაზრებენ, როდესაც ამბობენ, რომ «უფალი, ჩვენი ღმერთი [’ელო•ჰიმუ], ერთი უფალია».
ებრაულ ენაში აქ გამოყენებული არსებითი სახელის მრავლობითი ფორმა დიდებულების ანუ უპირატესობის მრავლობითია. (იხილე NAB, სტ. ჯოზეფის გამოცემა, ბიბლიური ლექსიკონი, გვ. 330; ასევე, ახალი კათოლიკური ენციკლოპედია, 1967, ტომი. V, გვ. 287.) ის ღვთაების შიგნით პიროვნებების თანხვედრის აზრს არ გადმოსცემს. ამის მსგავსად მსაჯულის 16:23-ში, როდესაც საუბარი ცრუ ღვთაება დაგონს ეხება, ტიტული ’ელო•ჰიმუ გამოიყენება; თანმხლები ზმნის მხოლობითი რიცხვი იმაზე მიუთითებს, რომ აქ მხოლოდ ერთ ღმერთზეა საუბარი. დაბადების 42:30-ში (აქ) ეგვიპტეში იოსებზე ისე ლაპარაკობდნენ, როგორც «ბატონზე» (’ადო•ნაიუ, უპირატესობის მრავლობითი ფორმა).
ბერძნულ ენას არ აქვს ‘დიდებულების ან უპირატესობის მრავლობითი ფორმა’. ასე რომ, დაბადების 1:1-ში LXX-ის [სეპტუაგინტის] მთარგმნელებმა სიტყვა ჰო თე•ოსუ (ღმერთი [Бог, God], მხ. რ.) გამოიყენეს როგორც ’ელო•ჰიმუ-ს ეკვივალენტი. მარკოზის 12:29-ში, სადაც იესომ, პასუხის გაცემისას, მეორე რჯულის 6:4-ის ციტატა გაიმეორა, ასეთივე სახით გამოიყენება ბერძნული სიტყვა ჰო თე•ოსუ-ს მხოლობითი რიცხვი.
მეორე რჯულის 6:4-ის ებრაული ტექსტი ორჯერ შეიცავს ტეტრაგრამატონს და ამიტომ მუხლი სწორად ასე უნდა იქნას წაკითხული: «ერთია იეჰოვა, ჩვენი ღმერთი იეჰოვა» (აქ). ისრაელ ერს, რომელიც მაშინ იქნა ჩამოყალიბებული, სამების არ სწამდა. ბაბილონელები და ეგვიპტელები კი ღვთაებების ტრიადებს ეთაყვანებოდნენ, თუმცა ამ მუხლმა ისრაელიანებს იმის ნათელი გაგება მისცა, რომ იეჰოვა - სხვა ღმერთი იყო.
მუხლები, რომელთა წაკითხვის შემდეგაც ადამიანი შეიძლება ერთზე მეტ დასკვნამდე მივიდეს, იქიდან გამომდინარე, თუ ბიბლიის რომელ თარგმანს წაიკითხავს
მონაკვეთი თუ გრამატიკულად ერთზე მეტი საშუალებით შეიძლება გადაითარგმნოს, მაშინ რომელი მათგანი იქნება სწორი? მხოლოდ ის, რომელიც ბიბლიის დანარჩენს ნაწილებთან იქნება თანხმობაში. ადამიანი თუ ბიბლიის დანარჩენ ნაწილებს იგნორირებას უკეთებს და თავის რწმენას წარმოდგენილი კონკრეტული და საყვარელი მუხლის გარშემო აგებს, მაშინ სინამდვილეში ის აირეკლავს არა ღვთის სიტყვის მრწამსს, არამედ თავის საკუთარ იდეებს ან შესაძლოა სხვა რომელიმე არასრულყოფილი ადამიანის მოსაზრებებს.
იოანე 1:1, 2
მასში ნათქვამია: «დასაწყისში იყო სიტყვა და სიტყვა იყო ღმერთთან, და სიტყვა იყო ღმერთი [God, Бог]. ის იყო დასაწყისში ღმერთთან [God, Бог]» (თითქმის ყველა ქართულ თაგმანში და ასევე KJ, Dy, JB, NAB გამოიყენება მსგავსი ფორმულირება.) თუმცა ახალი ქვეყნიერების თარგმანში ვკითხულობთ: «დასაწყისში იყო სიტყვა და სიტყვა იყო ღმერთთან [God, Бог], და სიტყვა იყო ღმერთი [god, бог]. ის დასაწყისში ღმერთთან [God, Бог] იყო».
მაშ იოანეს 1:1,2-ის რომელი თარგმანი ეთანხმება კონტექსტს? იოანეს 1:18 ამბობს: «ღმერთი არასოდეს არავის უნახავს». მე-14 მუხლი ნათლად გვეუბნება, რომ «სიტყვა ხორცი იქმნა და დაემკვიდრა ჩვენს შორის ... ჩვენ ვიხილეთ მისი დიდება». ასევე 1 და 2 მუხლები ამბობენ, რომ თავიდან ის «ღმერთთან» იყო. შეიძლება თუ არა ვინმესთან იყო და ამავდროულად თვითონ იყო ის პიროვნება? იოანეს 17:3-ში იესო, როდესაც მამას მიმართავს, მას ‘ერთადერთ ჭეშმარიტ ღმერთს’ უწოდებს. ასეთი სახით, იესო, როგორც «ღმერთი [god, бог]», უბრალოდ ირეკლავს თავისი მამის ღვთაებრივ თვისებებს. - ებრაელები 1:3.
ეთანხმება თუ არა სიტყვა «ღმერთის [god, бог]» თარგმანი ბერძნული გრამატიკის წესებს? ზოგიერთი ცნობარი დაჟინებით ამტკიცებს, რომ ბერძნული ტექსტი უნდა ითარგმნოს როგორც «სიტყვა იყო ღმერთი [the Word was God, Слово было Бог]». თუმცა ამას ყველა როდი ეთანხმება. ფილიპ ბ. ჰანერის სტატიაში «პრედიკატის ხარისხიანი | არსებითი სახელები: მარკოზის 15:39 და იოანეს 1:1» ნათქვამია, რომ ისეთი პუნქტები, როგორიცაა იოანეს 1:1» | პრედიკატით, რომელიც წინ უსწრებს ზმნას, უპირველეს ყოვლისა ხარისხიანი მნიშვნელობისას წარმოადგენენ. ისინი იმაზე მიუთითებენ, რომ ლოგოსს თეოსის არსი გააჩნია». ისინი გვთავაზობენ: «შესაძლოა, მუხლის ეს ნაწილი ასე უნდა თარგმნილიყო: ‘სიტყვას ზუსტად ისეთივე არსი გააჩნდა, როგორიც ღმერთს.’» (ბიბლიური ლიტერატურის ჟურნალი, 1973 გვ. 85, 87) ამგვარად, ამ მუხლში არსებული ფაქტი ასეთია, რომ სიტყვა თე•ოს’ მეორე გამოყენებისას განსაზღვრული არტიკლის (ჰო) გარეშე ჩნდება და წინადადებაში ბერძნული არსებითი სახელი უფრო წინ დგას, ვიდრე ზმნა. აღსანიშნავი ის არის, რომ მთარგმნელები, რომლებიც იოანეს 1:1-ის ისე თარგმნას მოითხოვდნენ, როგორც «სიტყვა იყო ღმერთი [the Word was God, Слово было Бог]», არ ერიდებოდნენ განუსაზღვრელი არტიკლის გამოყენებას (а, an, ინგლ.) მათ მიერ გამოყენებულ სხვა ამონარიდებში, სადაც პრედიკატის სინგულარული | არსებითი სახელი ზმნის წინ იდგა. ამიტომ იოანეს 6:70-ში, თარგმანებში JB და KJ, ისინი იუდა ისკარიოტელს «ეშმაკს [devil, дьявол]» უწოდებენ, ხოლო იოანეს 9:17-ში იესოს ისე აღწერენ, როგორც «წინასწარმეტყველს [prophet, пророка]».
ჯონ ლ. მაკკენზი ს. ჯ., თავის ბიბლიურ ლექსიკონში, ამბობს: «იოანეს 1:1 მკაცრად ასეთი სახით უნდა იყოს ნათარგმნი: ‘სიტყვა იყო ღმერთთან [God, Бог], და სიტყვა იყო ღვთაებრივი არსება.’» - (გამოცემა nihil obstat и imprimatur.) (ნიუ-იორკი, 1965), გვ. 317.
ზემოთ თქმულის შესაბამისად, თარგმანში AT ჩვენ ვკითხულობთ: «სიტყვა ღვთაებრივი იყო»; თარგმანში Mo: «ლოგოსი ღვთაებრივი იყო»; თარგმანში NTIV: «სიტყვა იყო ღმერთი [god, бог]». ლუდვიგ ზიმის გერმანულ თარგმანში ეს ფრაზა შემდეგი სახით გადმოიცემა: «სიტყვა იყო ღვთის [God, Бог] მსგავსი». ხოლო რაც შეეხება სიტყვის (ანუ იესო ქრისტეს) «ღმერთად [god, бог]» მოხსენიებას, ეს თანხმობაშია იმასთან, თუ როგორ გამოიყენება ეს ტერმინი წმინდა წერილის სხვა ნაწილებში. მაგალითად, ფსალმუნის 81:1-6-ში ადამიან მსაჯულებს ისრაელში, წმინდა წერილი ‘ღმერთებს [god, бог]’ უწოდებს (ებრაული სიტყვა ’ელო•ჰიმუ; ბერძნული თე•ოუი, იოანეს 10:34), იმიტომ რომ ისინი იეჰოვა ღმერთის წარმომადგენლები იყვნენ და მისი კანონი უნდა განეცხადებინათ.
იოანე 8:58
იქ ვკითხულობთ: «უთხრა მათ იესომ: ჭეშმარიტად, ჭეშმარიტად გეუბნებით თქვენ: სანამ აბრაამი იქნებოდა, მე ვარ [ბერძნული სიტყვა ე•გო? ეი•მი? ]». (ბიბლიის ქართული თარგმანების უმრავლესობაში, ასევე თარგმანებში NE, KJ, TEV, JB და NAB, ჩვენ ვკითხულობთ: «მე ვარ». ზოგიერთები სიტყვის წინ დიდ ასოსაც კი იყენებენ, რათა მას ტიტულის იდეა მიანიჭონ. ასეთი სახით, ისინი ამ ფრაზის გამოსვლის 3:14-თან დაკავშირებას ცდილობენ, სადაც, მათი წარმოდგენის თანახმად, ღმერთი საკუთარ თავს ტიტული «მე ვარ»-ით წარადგენს.) თუმცა ახალი ქვეყნიერების თარგმანში, იოანეს 8:58-ის ბოლო ნაწილი ასე იკითხება: «სანამ აბრაამი გაჩნდებოდა, მე უკვე ვარსებობდი». (იგივე ფორმულირების პოვნა შეგვიძლია თარგმანებში AT, Mo, CBW და SE.)
მაგრამ რომელი წარმოდგენა ეთანხმება კონტექსტს? ებრაელების შეკითხვაში (მუხლი 57), რომელსაც იესო სცემდა პასუხს, საუბარი იესოს ასაკს შეეხებოდა და არა ღმერთთან მის იდენტობას. იესოს პასუხი ლოგიკურად მის ასაკს მოიაზრებდა, მისი არსებობის ხანგრძლივობას. საინტერესო ის არის, რომ არსად არ გამოიყენება ფრაზა ე•გო’ ეი•მი’, როგორც წმინდა სულის ტიტული.
ა.ტ. რობერტსონის წიგნში «ბერძნული ახალი აღთქმის გრამატიკა ისტორიული კვლევების შუქში» ნათქვამია: «ზმნა [ეი•მი?] ... ხანდახან ის გამოხატავს პრედიკატის არსებობას, ყველა სხვა ზმნის მსგავსად, როგორც [ე•გო’ ეი•მი’]-ში (იოანე 8:58)». - Nashville, Tenn.; 1934, გვ. 394.
საქმეები 20:28
«გაუფრთხილდით თქვენს თავსაც და თქვენს სამწყსოსაც, რომლის მეთვალყურედაც სულიწმინდამ დაგაყენათ, რათა მწყემსავდეთ ღვთის ეკლესიას, რომელიც მან საკუთარი სისხლით შეიძინა». (ასეთივე აზრია გადმოცემული თითქმის ყველა ქართულ თარგმანში და ასევე თარგმანებში JB, KJ, Dy, NAB.) თუმცა ახალი ქვეყნიერების თარგმანში მუხლის ბოლო ნაწილი ასე ჟღერს: «საკუთარი ძის სისხლის ფასად». (TЕV-იც ასეთ თარგმანს იყენებს. თუმცა RS-ის 1953 წლის გამოცემაში ეს მონაკვეთი ასე ჟღერს: «თავისი საკუთარი სისხლით», მისი 1971 წლის გამოცემა ასე თარგმნის: «მისი საკუთარი ძის სისხლით». Ro და Da ასე თარგმნიან: «მისი საკუთარი სისხლით».)
ზემოთ მოყვანილიდან რომელი ეთანხმება 1 იოანეს 1:7-ში მოცემულ მუხლს, სადაც ნათქვამია: «მისი [ღვთის] ძის, იესო ქრისტეს, სისხლი გვწმედს ყოველგვარი ცოდვისგან»? (ნახე ასევე გამოცხადება 1:4-6.) რა დასკვნამდე შეიძლება მივიდეთ, იოანეს 3:16-ის წაკითხვის შემდეგ, რომ ღმერთმა თავისი მხოლოდშობილი ძე გამოგზავნა თუ თვითონ მოგვევლინა ადამიანად, რათა ჩვენ მარადიული სიცოცხლე გვქონდეს? ეს იყო არა ღმერთის, არამეს მისი ძის სისხლი, რომელიც მან ქვეყნიერებაში გამოგზავნა.
რომაელები 9:5
ამ მუხლში ნათქვამია: «მათგან არიან მამანი და მათგანაა ხორციელად ქრისტე, რომელიც არის ღმერთი [God, Бог] ყოველთა ზედა, უკუნისამდე კურთხეული. ამინ». (ასეთივე აზრია გადმოცემული თითქმის ყველა ქართულ თარგმანში და ასევე თარგმანებში В JB, KJ და Dy.) თუმცა ახალი ქვეყნიერების თარგმანში ეს მუხლი ასე ჟღერს: «მათ ჰყავდათ დიდი წინაპრები, რომელთა შთამომავალიც ქრისტეა. ღმერთმა კი, რომელიც ყოველივეზე მაღლაა, იდიდოს მარადიულად! ამინ!». (ზუსტად ასეთივე ფორმულირებას იყენებენ თარგმანები RS, NE, TEV, NAB და Mo.)
აჩვენებს თუ არა ეს მუხლი იმას, რომ ქრისტე «ყოველთა ზედა» დგას და ამიტომ ის ღმერთია [God, Бог]? თუ აქ ღმერთი და ქრისტე ერთმანეთისგან განსხვავებულ პიროვნებებად არიან წარმოდგენილი და ღმერთი დგას «ყოველივეზე»? რომაელების 9:5-ის რომელ ფორმას ეთანხმება რომაელების 15:5, 6, რომელიც ჯერ ღმერთს და იესო ქრისტეს ყოფს ერთმანეთისგან, შემდეგ კი მკითხველებს აღძრავს, რათა ისინი «ადიდებდ[ნენ] ღმერთსა და მამასა უფლისა ჩუენისა იესუ ქრისტესსა» (მცხეთური ხელნაწერი-გ. მთაწმინდელი)? (ნახე ასევე 2 კორინთელები 1:3 და ეფესელები 1:3.) მოდით რომაელების მე-9 თავის კონტექსტი განვიხილოთ. 6-13 მუხლები აღწერენ, რომ ღვთის განზრახვების შესრულება იმაზე კი არ არის დამოკიდებული, თუ რას დაიმკვიდრებს ან ხორციელად რა გადაეცემა ადამიანს, არამედ ღვთის ნებაზე. 14-18 მუხლები ფარაონისადმი ღვთის მიმართვაზე საუბრობენ, როგორც ეს გამოსვლის 9:16-შია ჩაწერილი, და დიდ მნიშვნელობას ანიჭებენ იმ გარემოებას, რომ ღმერთია ყველაფერზე მაღლა. 19-24 მუხლებში, ღვთის უპირატესობის ილუსტრირება ხდება, მექოთნისა და თიხის ჭურჭლების მაგალითის სახით, რომლებიც მან შექმნა. მაშ რამდენად შესაფერისია მე-5 მუხლში წარმოთქმული ფრაზა: «ღმერთმა კი, რომელიც ყოველივეზე მაღლაა, იდიდოს მარადიულად! ამინ!» - აქ.
ახალი აღთქმის ახალი საერთაშორისო თეოლოგიური ლექსიკონი აცხადებს: «რომაელების 9:5-ის განხილვისას ... ადვილად და სრულიად ლინგვისტურად შეიძლება ამ წინადადების ქრისტეს მიმართ გამოყენება. მაშინ მუხლი ასე წაიკითხებოდა: ‘ქრისტე, რომელიც არის ღმერთი [God, Бог] ყოველთა ზედა, კურთხეულ იყოს მარადიულად. ამინ’. თუმცა ასეთ შემთხვევაშიც კი ქრისტე აბსოლუტურად ვერ უთანაბრდება ღმერთს, არამედ მხოლოდ მისი ღვთაებრივი პიროვნების აღწერა ხდება, რომელშიც სიტყვა თეოს არტიკლის გარეშე დგას ... დიდი ალბათობით ეს შეიძლება იმით აიხსნას, რომ ასეთი მტკიცებულება იმ დოქტრინაზეა დაფუძნებული, რომელიც ღმერთით ჟონგლიორობს». - (Grand Rapids, Mich.; 1976), ნათარგმნია გერმანული ენიდან, ტომი. 2, გვ. 80.
ფილიპელები 2:5, 6
იქ ასეთ სიტყვებს ვკითხულობთ: «თქვენშიაც იმ საფიქრალზე იფიქრეთ, რაც ქრისტე იესოშია. რომელიც ღვთის ხატება იყო და, მიტაცებად არ თვლიდა ღვთის თანასწორად ყოფნას» (ასეთივე აზრია გადმოცემული თითქმის ყველა ქართულ თარგმანში და ასევე თარგმანში Dy. JB-ში ჩვენ ვკითხულობთ: «ღვთისადმი თანასწორობას არ ეპოტინებოდა.») თუმცა ახალი ქვეყნიერების თარგმანში მუხლის ბოლო ნაწილი ასე ჟღერს: «თუმცა ის ღვთის მსგავსი იყო, აზრადაც არ მოსვლია, რომ მიეტაცებინა [ბერძ. ჰარ•პაგ•მონ’] ის, რაც მას არ ეკუთვნოდა, ანუ ღვთისთვის გაეტოლებინა თავი». (ზუსტად ასეთივე არს გადმოგვცემენ თარგმანები RS, NE, TEV, NAD.)
რომელი აზრია კონტექსტთან თანხმობაში? მე-5 მუხლი ქრისტიანებს ურჩევს ქრისტეს იმ საქმეებს მიბაძონ, რომებიც შემდეგ მუხლებშია აღწერილი. ნუთუ ეს რჩევა მათ «სხვისი საკუთრების» მითვისებისკენ ან «ღვთის თანასწორად ყოფნისკენ» მოუწოდებს? რა თქმა უნდა, არა! თუმცა მათ შეუძლიათ მას მიბაძონ, ვინც «თუმცა ... ღვთის მსგავსი იყო, აზრადაც არ მოსვლია, რომ მიეტაცებინა ის, რაც მას არ ეკუთვნოდა, ანუ ღვთისთვის გაეტოლებინა თავი». (აქ) (შეადარეთ დაბადება 3:5.) ასეთი თარგმანი არც იმას ეწინააღმდეგება, რაც თვითონ იესომ თქვა: «მამა ჩემზე დიდია». - იოანე 14:28.
კოლასელები 2:9
აქ ნათქვამია: «ვინაიდან მასში [ქრისტეში] დამკვიდრებულია ხორციელად ღვთაების [ბერძ. თე•ო’ტე•ტოს] მთელი სისავსე» (ასეთივე აზრია გადმოცემული თითქმის ყველა ქართულ თარგმანში და ასევე თარგმანებში NE, RS, JB, NAB, Dy.) თუმცა ახალი ქვეყნიერების თარგმანში ნათქვამია: «მასში სრულად წარმოჩინდება ღვთიური თვისებები». (AT,We და CKW-ში შეგვიძლია წავიკითხოთ «ღვთის ბუნება» ნაცვლად «ღვთაებისა». შეადარეთ 2 პეტრე 1:4.)
ნიშანდობლივია, რომ ყველა როდი გვთავაზობს კოლასელების 2:9-ის ასეთივე ახსნას. მაშ როგორი ფორმულირება ეთანხმება კოლასელების წერილის დანარჩენ ნაწილს? ჰქონდა თუ არა ქრისტეს ისეთი რამე, რაც იმას ამტკიცებდა, რომ ის - ღმერთი [God, Бог] და სამების ნაწილი იყო? თუ ის «სისავსე», რომელიც მასში იყო დამკვიდრებული, ისეთი რამე იყო, რაც გადაწყვეტილების შედეგად მას კიდევ ვინმედ ხდიდა? კოლასელების 1:19-ში (KJ, Dy) ნათქვამია, რომ ქრისტეში მთელი სისავსე იმიტომ მკვიდრობდა, რომ ასე ‘კეთილინება მამამ’ (საპატრიარქოს გამოცემა). NE ამბობს, რომ ეს «ღვთის პირადი არჩევანი» იყო.
კოლასელების 2:9-ის ახლომდებარე კონტექსტი განვიხილოთ: მე-8 მუხლში მკითხველებს გაფრთხილება ეძლევათ შეცდომაში არ შევიდნენ მათ მიერ, ვინც ფილოსოფიისა და ადამიანური ტრადიციების მომხრეები არიან. მათ ასევე განუმარტავენ, რომ ქრისტეშია «დაფარული სიბრძნისა და ცოდნის მთელი განძი», რომ მათ უნდა «იარონ მასში» და იყვნენ «ფესვგადგმულები და მისით აღშენებულები, განმტკიცებულები რწმენით» (მუხლები 3, 6 და 7) ისინი ისე უნდა დამკვიდრდნენ მასში, როგორც ერთგვარ უძვირფასეს «სისავსეში», და არა ადამიანური ფილოსოფიების ავტორებსა და მასწავლებლებში. მიუთითებდა თუ არა პავლე, რომ «სისავსე», რომელიც ქრისტეში მკვიდრობდა, მას ღმერთს [God, Бог] ხდიდა? განა ეს კოლასელების 3:1-თან არ არის ჰარმონიაში, სადაც ქრისტე, როგორც წერია, «ზის ღვთის მარჯვნივ» - ნახე KJ, Dy, TEV და NAB.
სკოტისა და ლიდელის ბერძნულ-ინგლისური ლექსიკონის თანახმად, სიტყვა თე•ო’ტეს (სახელობითი ბრუნვის ფორმა, რომლიდანაცაა ნაწარმოები სიტყვა თე•ო’ტე•ტოს) გადმოგვცემს «ღვთაებრიობის, ღვთაებრივი ბუნების ან ღვთაებრივი არსის» გაგებას. (ოქფორდი, 1968, გვ. 792) რამდენად მართალია, რომ «ღვთაებრიობა» ან «ღვთაებრივი ბუნება» იესოს, როგორც ღვთის ძეს, ღვთის თანასწორად ან თანამარადიულად არ აქცევს, ისევე როგორც ის ფაქტი, რომ თუმცა ყველა ადამიანს გააჩნია «ადამიანურობა» თუ «ადამიანური ბუნება», ისინი ერთმანეთის თანასწორნი არ არიან არც მდგომარეობით და არც ასაკით.
ტიტე 2:13
ჩვენ ვკითხულობთ: «მოველოდეთ ნეტარ სასოებას და ჩვენი დიდი ღმერთისა და მაცხოვრის ქრისტე იესოს დიდების გამოცხადებას» (ასეთივე აზრია გადმოცემული თითქმის ყველა ქართულ თარგმანში და ასევე თარგმანებში NE, TEV, JB.) თუმცა ახალი ქვეყნიერების თარგმანში ვკითხულობთ: «ვიდრე ველით მშვენიერი იმედის გამართლებას და დიადი ღვთისა და ქრისტე იესოს, ჩვენი მხსნელის, დიდებულ გამოცხადებას». (მსგავსი აზრი გადმოიცემა ასევე თარგმანში NAB.)
რომელი თარგმანია თანხმობაში ტიტეს 1:4-თან, რომელშიც ნახსენებია «მამა ღვთისაგან და ჩვენი მაცხოვრის, ქრისტე იესოსაგან»? თუმცა წმინდა წერილი ღმერთს ისე მიმართავს, როგორც მხსნელს (მაცხოვარს), ეს მუხლი მაინც აშკარად განასხვავებს მას და იესო ქრისტეს, რომლის საშუალებითაც გვთავაზობს ღმერთი ხსნას.
ზოგიერთები ამტკიცებენ, რომ ტიტეს 2:13 იმაზე მიუთითებს, თითქოს ქრისტეა ღმერთიც და მხსნელიც. საინტერესოა, რომ თარგმანები RS, NE, TEV, JB ტიტეს 2:13-ს ისე თარგმნიან, რომ მასში ზუსტად ასეთი აზრი იკითხება, თუმცა ისინი იმავე წესს არ მიჰყვებიან 2 თესალონიკელების 1:12-ის თარგმნისას. ჰენრი ადოლფი წიგნში ბერძნული აღთქმა აცხადებს: «მე შემეძლო გამეცხადებინა, რომ [წარმოდგენა, რომელიც ტიტეს 2:13-ში აშკარად ერთმანეთისგან აცალკევებს ღმერთს და ქრისტეს] წინადადების ყველა გრამატიკულ მოთხოვნებს აკმაყოფილებს: ის, რომ ეს როგორც სტრუქტურულად, ისე კონტექსტურად წარმოადგენს მოციქულის წერის მანერისთვის გაცილებით სავარაუდოს და გაცილებით შესაფერისს». - (ბოსტონი, 1877), ტომი. III, გვ 421.
ებრაელები 1:8
მასში ნათქვამია: «ძეზე კი: "შენი ტახტი, ღმერთო, უკუნითი უკუნისამდეა"» (ასეთივე აზრია გადმოცემული თითქმის ყველა ქართულ თარგმანში და ასევე თარგმანებში KJ, NE, TEV, Dy, JB და NAB.) თუმცა ახალი ქვეყნიერების თარგმანში ვკითხულობთ: «თავის ძეზე კი ამბობს: ‘ღვთისგანაა შენი ტახტი სამუდამოდ, მარადიულად’». (ზუსტად ასეთივე აზრს გადმოგვცემენ თარგმანები AT, Mo, TC, By.)
რომელი თარგმანია კონტექსტთან ჰარმონიაში? წინამდებარე მუხლები იმის შესახებ საუბრობენ, რაც ღმერთმა ოდესღაც თქვა, და არა იმაზე, რომ ის ეხლა მიმართავს ვინმეს; ასევე შემდგომი მუხლიც, იყენებს რა ფრაზას «ღმერთმა, შენმა ღმერთმა», გვიჩვენებს, რომ საუბრობს არა ის, ვინც უფრო დიდ ღმერთს წარმოადგენს, არამედ ამ ღმერთის თაყვანისმცემელი. ებრაელების 1:8 ფსალმუნების 44:6-ს ციტირებს, რომელიც თავდაპირველად ისრაელის მეფისადმი, ადამიანისადმი იყო მიმართული. აშკარაა, რომ ბიბლიის ავტორს, მოცემული ფსალმუნის ავტორს, ეს ადამიანი მეფე ყოვლისშემძლე ღმერთად არ მიაჩნდა. ეს რაღაც სხვას მოიაზრებდა, როგორც ამას ფსალმუნების 44:6 გვეუბნება, თარგმანში RS: «შენი ღვთაებრივი ტახტი». (NE ამბობს: «შენი ტახტი ღვთის ტახტს ჰგავს». JP [მუხლი] 7: «შენი ტახტი, ღვთისგან ნაჩუქარია».) სოლომონი, ვისკენაცაა მიმართული დიდი ალბათობით ფსალმუნის 44-ე თავი, «იეჰოვას ტახტზე» დაჯდა. (1 მატიანე 29:23, აქ) იმ ფაქტის შესაბამისად, რომ გადატანითი მნიშვნელობით ღმერთი წარმოადგენს «ტახტს» [«სამეფო ტახტს», აქ] ანუ ქრისტეს მეფობის წყაროსა და მხარდამჭერს, დანიელის 7:13,14 და ლუკას 1:32 გვიჩვენებს, რომ ასეთ ძალაუფლებას მას ღმერთი აძლევს.
რაც შეეხება ებრაელების 1:8,9-ს, რომლებშიც ფსალმუნების 44:7,8-ის ციტირება კეთდება, ბიბლიის სწავლული ბ. ფ. ვესკოტი აცხადებს: «LXX. [სეპტუაგინტა] ორ თარგმანს უშვებს: [ჰო თე•ოს’] ორივე შემთხვევაში შეიძლება მიღებული იყოს როგორც წოდებითი ბრუნვა (შენი ტახტი, ღმერთო, ... ამიტომ, ღმერთო, შენმა ღმერთმა...) ან ეს შეიძლება ისე იყოს მიღებული, როგორც საგანი (ან შემასმენელი) პირველ შემთხვევაში (ღმერთია შენი ტახტი, ან შენი ტახტი ღმერთია ...), და [ჰო თე•ოს სოუ’]-თან კავშირში, მეორე შემთხვევაში (ამიტომ ღმერთი, მართლა შენი ღმერთია ...) .... რთულად დასაშვებია, რომ [’ელო•ჰიმუ] ორიგინალში მეფის მიმართ მიმართვა იყოს. ამიტომ დასაშვებია, რომ ეს რწმენას ეწინააღმდეგება, იმიტომ რომ [ჰო თე•ოს’] LXX-ში [სეპტუაგინტა] წოდებით ბრუნვას წარმოადგენს. ამგვარად, სჯობია პირველ შემთხვევაში შემოთავაზებული რომ მივიღოთ: შენი ტახტი (ან, შენი ტახტი ღმერთია), ანუ ‘შენი სამეფო ღმერთზეა დაფუძნებული, ურყევ კლდეზე’». - წერილი ებრაელების მიმართ (ლონდონი, 1889), გვ. 25, 26.
1 იოანე 5:7, 8
საპატრიარქოს თარგმანში ვკითხულობთ: «ვინაიდან სამნი მოწმობენ ზეცად: მამა, სიტყვა და სული წმინდა, ხოლო ეს სამი ერთია. და სამნი მოწმობენ ქვეყნად: სული, წყალი და სისხლი, ხოლო ეს სამი ერთია» (ქართული თარგმანების უმრავლესობა და ასევე თარგმანები KJ და Dy გადმოგვცემენ სამების მხარდამჭერ ამ მონაკვეთს.) თუმცა ახალი ქვეყნიერების თარგმანში ეს სიტყვები არ არის: «ვინაიდან სამნი მოწმობენ ზეცად: მამა, სიტყვა და სული წმინდა, ხოლო ეს სამი ერთია. და სამნი მოწმობენ ქვეყნად:» (ასევე ვერ ნახავთ ამ სიტყვებს ადიშის ოთხთავში 897 წ., სბს-2013-ში და შემდეგ თარგმანებში RS, NE, TEV, JB, NAB.)
სამების ამ მტკიცებულებასთან დაკავშირებით, ტექსტის კრიტიკოსმა ფ.ხ. ა. სკრივენერმა დაწერა: «ჩვენ არ უნდა მოგვერიდოს, ჩვენი კრიტიკის გახმოვანება, იმასთან დაკავშირებით, რომ განსახილველი სიტყვები მოციქულ იოანეს არ დაუწერია: თავდაპირველად ისინი შეტანილი იქნა ლათინურ თარგმანში, აფრიკაში, როგორც მინდორზე გაკეთებული მინაწერი, სადაც ისინი მოთავსებული იქნა როგორც მე-8 მუხლის ღვთისთვის სასურველი და ორთოდოქსალურად შერყვნილი განმარტება: ამ ლათინური თარგმანიდან ისინი ორ თუ სამ ძველ ბერძნულ ხელნაწერებში იქნა გადატანილი, იქიდან კი - დაბეჭდილ ბერძნულ მუხლში, რისი გაკეთების არანაირი კანონიერი უფლებაც მათ არ ჰქონდათ». - ახალი აღთქმის აშკარა წარმოდგენა და კრიტიკა (Cambridge, 1883, მესამე გამოცემა), გვ. 654.
წმინდა წერილის სხვა ადგილები, რომლებიც, როგორც სამების მომხრეები ამბობენ, მათი დოგმის ელემენტებს წარმოაჩენენ
დააკვირდით, რომ ამ მუხლებიდან ზოგიერთი მხოლოდ ძეს მოიხსენიებს; სხვები მამას და ძეს; თუმცა არცერთი მათგანი არ მოიხსენიებს მამას, ძეს და წმინდა სულს ერთად და არ ამბობს, რომ ისინი ერთი ღმერთის ნაწილები არიან.
იოანე 2:19-22
გულისხმობდა თუ არა აქ იესო, როგორც მან ამ მუხლებში თქვა, რომ ის თვითონ აღადგენდა მკვდრეთით საკუთარ თავს? ნიშნავს თუ არა ეს იმას, რომ იესო - ღმერთია [God, Бог], იმიტომ რომ საქმეების 2:32 გვეუბნება: «იესო აღადგინა ღმერთმა [God, Бог]?» არანაირად. ასეთი წარმოდგენა გალატელების 1:1-ს ეწინააღმდეგება, სადაც იესოს მკვდრეთით აღდგინება მამას მიეწერება და არა ძეს. ამის მსგავსი წინადადება იესომ ლუკას 8:48-შიც გამოიყენა, როდესაც ქალს მიმართა: «შენმა რწმენამ გადაგარჩინა». ქალმა თვითონ განიკურნა თავი? არა, ეს ქრისტეს საშუალებით ღვთის ძლევამოსილების გამოვლინება იყო, რამაც ის განკურნა, იმიტომ რომ მას რწმენა ჰქონდა. (ლუკა 8:46; საქმეები 10:38) ანალოგიური სახით, იესოს, როგორც ადამიანის სრულყოფილმა მორჩილებამ მას იმის მორალური საფუძველი მისცა, რათა მის მამას ის მკვდრეთით აღედგინა, და ამგვარად ის დაემტკიცებინა, რომ იესო - ღვთის ძე იყო. იმის საფუძველზე, რომ იესო ღვთისმოსაწონი ცხოვრებით ცხოვრობდა, დარწმუნებით შეიძლება ვთქვათ, რომ იესო თვითონ იყო საკუთარი მკვდრეთით აღდგომაზე პასუხისმგებელი.
თავის წიგნში, სიტყვის ხორცშესხმა ახალ აღთქმაში, ა. ტ. რობერტსონი ამბობდა: «გაიხსენეთ [იოანეს] 2:19, სადაც იესომ თქვა: ‘და სამ დღეში აღვადგენ მას.’ ის იმას არ გულისხმობდა, რომ თვითონ, მამის ძალის აქტიური მოქმედების გარეშე აღადგენდა მკვდრეთით საკუთარ თავს (რომაელები 8:11)». - (ნიუ-იორკი, 1932), ტომი. V, გვ. 183.
იოანე 10:30
როდესაც იესო ამბობდა: «მე და მამა ერთი ვართ», გულისხმობდა თუ არა ის იმას, რომ ისინი ერთმანეთის სწორები იყვნენ? სამების ზოგიერთი მომხრე აცხადებს, რომ ეს ზუსტადაც რომ ასე იყო. თუმცა იოანეს 17:21, 22-ში იესო თავისი მიმდევრებისთვის ლოცულობდა: «რათა ყველა ერთი იყოს [ერთნი იყვნენ, აქ]» შემდეგ კი დაამატა: «ერთი იყვნენ, როგორც ჩვენ ვართ ერთნი». ყველა ამ შემთხვევებში იესომ ერთი ბერძნული სიტყვა (ჰენ) გამოიყენა, რაც ითარგმნა როგორც «ერთი» [«ერთნი», აქ]. აშკარაა, რომ იესოს ყველა მოწაფე სამების შემადგენლობაში არ შედის. თუმცა ისინი იმავე ერთობაში იმყოფებიან, რომელიც მამის და ძის მიზნების ან განზრახვების ერთობას გულისხმობს, ზუსტად ისეთივე ერთობას, რომელიც ღმერთს და ქრისტეს აერთიანებს.
როგორ მდგომარეობაში აგდებს სამების რწმენა მათ, ვისაც მისი სწამთ?
ეს რწმენა მათ ძალიან სახიფათო მდგომარეობაში აგდებს. იმის უტყუარი მტკიცებულებები არსებობს, რომ სამების დოგმატი ბიბლიაში არ იძებნება, რომ ის არ შეესაბამება იმას, რასაც ბიბლია ასწავლის. ეს რწმენა უკიდურესად ამახინჯებს ჭეშმარიტ ღმერთს. გარდა ამისა იესო ქრისტემ თქვა: «დგება ჟამი და უკვე აქ არის, როცა ჭეშმარიტი თაყვანისმცემლები თაყვანს სცემენ მამას სულითა და ჭეშმარიტებით, რადგან მამაც სწორედ ასეთ თაყვანისმცემლებს ეძებს თავისთვის. ღმერთი არის სული და მისი თაყვანისმცემელნი თაყვანს უნდა სცემდნენ სულითა და ჭეშმარიტებით». (იოანე 4:23, 24) ასეთი სახით, იესომ განმარტა, რომ ისინი, ვინც "ჭეშმარიტებით" არ სცემს თაყვანს და ვისი თაყვანისცემაც იმ ჭეშმარიტებას არ შეესაბამება, რომელიც ღვთის სიტყვაშია გადმოცემული, არ წარმოადგენენ «ჭეშმარიტ თაყვანისმცემლებს». პირველი საუკუნის ებრაელ რელიგიურ ლიდერებს იესომ უთხრა: «თქვენ გააუქმეთ ღვთის მცნება თქვენი ჩვეულებით. თვალთმაქცნო, კარგად წინასწარმეტყველებდა ესაია თქვენზე, როცა ამბობდა: "ეს ხალხი პატივს მცემს ბაგეებით, მათი გული კი შორს არის ჩემგან". ამაოდ [ტყუილაუბრალოდ, აქ] მცემენ თაყვანს, რაკი ადამიანთა მცნებებს [ადამიანთა მოგონილ წესებს, აქ] მოძღვრებასავით ასწავლიან [მცნებად უდებენ ხალხს, აქ]». (მათე 15:6-9) ეს სიტყვები თანამედროვე ქრისტიანული სამყაროს იმ წარმომადგენლებსაც თანაბრად ეხებათ, რომლებიც ბიბლიური ჭეშმარიტებების ნაცვლად ადამიანურ ტრადიციებს იცავენ.
ხოლო რაც შეეხება სამების ათანასესეულ სწავლებას (ინგლისურ ენაზე) მასში ნათქვამია, რომ მისი წევრები «ჩაუწვდომელნი» არიან. ისინი, ვინც ამ სწავლებას ასწავლიან, ხშირად აცხადებენ, რომ ეს - «საიდუმლოა». აშკარაა, რომ სამების ღმერთი - ის ღმერთი არ არის, რომელსაც იესო გულისხმობდა, როდესაც თქვა: «ჩვენ კი ვიცით, რას ვცემთ თაყვანს». (იოანე 4:22) ნამდვილად იცნობთ იმ ღმერთს, რომელსაც ეთაყვანებით?
შეგვეძლო საკუთარი თავისთვის რამოდენიმე სერიოზული შეკითხვა დაგვესვა, მაგალითად: გულწრფელად გვიყვარს თუ არა ჭეშმარიტება? მართლა გვსურს თუ არა ღმერთთან კარგი ურთიერთობის ქონა? ყველას როდი უყვარს სიმართლე გულწრფელად. მრავალი საკუთარი ნათესავებისა და მეგობრების მოწონებას უფრო არჩევენ, ვიდრე ჭეშმარიტებისა და ღვთის სიყვარულს. (2 თესალონიკელები 2:9-12; იოანე 5:39-44) თუმცა, როგორც იესომ თქვა თავისი ზეციერი მამისადმი მნიშვნელოვანი ლოცვის დროს: «მარადიული სიცოცხლის მისაღებად უნდა გეცნობოდნენ შენ, ერთადერთ ჭეშმარიტ ღმერთს, და მას, ვინც შენ გამოგზავნე, იესო ქრისტეს». (იოანე 17:3, აქ) ფსალმუნების 144:15-იც სწორად აცხადებს: «ბედნიერია ხალხი, რომლის ღმერთიც იეჰოვაა!». - აქ.
------------------------------------------------------------
ნათარგმნია: jwapologetica.blogspot.com
Комментариев нет:
Отправить комментарий