შეუძლიათ თუ არა ქრისტიანებს პოლიტიკაში მონაწილეობის მიღება?
(იგავები 29:26; იოანე 6:14,15; 8:23; 17:14-16; 18:36; რომაელები 12:2; 1 იოანე 2:15-17; 4:4,5; 5:19).
იესოს სამეფო არაა ამ ქვეყნიერების ნაწილი
ადრეული ქრისტიანების დამოკიდებულება პოლიტიკის მიმართ
განდგომილი ეკლესიის ჩარევა პოლიტიკაში
რეფორმაცია და პოლიტიკა
თანამედროვე ეკლესიები - არ არიან "ამ ქვეყნიერების ნაწილი"?
თანამედროვე ეკლესიები - არ არიან "ამ ქვეყნიერების ნაწილი"?
შეუძლიათ თუ არა ეკლესიებს გამოსწორება?
გამართლებულია თუ არა ქრისტიანების პოლიტიკაში ჩარევა?
დასკვნები
იესოს სამეფო არაა ამ ქვეყნიერების ნაწილი
"ჩემი სამეფო ამ ქვეყნიერების ნაწილი არ არის... ჩემი სამეფო აქედან არ არის" - ასე თქვა იესო ქრისტემ ძლევამოსილ ქვეყნიურ მმართველთან, პილატე პონტოელთან საუბრისას (იოანე 18:36). ღვთის ძე საკუთარ თავს ადამიანური სისტემის ნაწილად არ თვლიდა. თავის, როგორც მეფის, დიდებულ ძალაუფლებასა და ძლევამოსილებას ის სულაც არ აკავშირებდა მომაკვდავ არასრულყოფილ ქვეყნიერებასთან. იესო თავისი მიმდევრების ყურადღებას იმაზე ამახვილებდა, რაც ზეციურ სამეფოსთან იყო კავშირში და არა გარშემომყოფი ქვეყნიერების ვნებებთან. "ამიტომ უპირველესად ეძებეთ სამეფო და მამის სიმართლე" (მათე 6:33).
ქვეყნიური საქმეების მიმართ დამოკიდებულების ასეთივე ნათელი მიდგომა გადასცა იესომ თავის მოწაფეებსაც: "ისინი არ არიან ქვეყნიერების ნაწილი, როგორც მე არა ვარ ქვეყნიერების ნაწილი". იესოს სურვილი იყო, რომ მის მოწაფეებს საკუთარი თავი არ დაეკავშირებინათ ამ ცოდვილი ქვეყნიერების ფუჭ საზრუნავებთან. ქრისტიანთა მთავარ მიზანს წარმოადგენდა ღვთის ძის მითითებების მიყოლა, რომელიც ღმერთისადმი მიმართულ სიტყვებშია გადმოცემული: "იმას კი არ გთხოვ, ქვეყნიერებიდან წაიყვანო ისინი, არამედ იმას, რომ ბოროტისაგან დაიცვა" (იოანე 17:15,16). იცხოვრებდნენ რა ადამიანთა საზოგადოებაში, ამასთანავე იესოს მოწაფეებს უნდა შეენარჩუნებინათ სიფხიზლე, რათა არ ჩართულიყვნენ უსარგებლო საქმეებში, რომლებსაც არაფერი საერთო არ ექნებოდა ზეციურ სამეფოსთან, არამედ პირიქით, ღვთის ინტერესების წინააღმდეგ იქნებოდნენ მიმართული. და ეს არც არის გასაკვირი, თუ გავიხსენებთ იმას, თუ რას წარმოადგენს პოლიტიკა. იმ განსაზღვრების თანახმად, რომელიც "დიდ საბჭოთა ენციკლოპედიაშია" მოცემული, პოლიტიკა - ესაა "საქმიანობის სფერო, რომელიც დაკავშირებულია კლასთა, ნაციათა და სხვა სოციალურ ჯგუფებს შორის ურთიერთობასთან, რომლის ბირთვსაც წარმოადგენს სახელმწიფო ძალაუფლების ხელში ჩაგდების, შენარჩუნებისა და გამოყენების პრობლემა" (1975 წელი)(რუს).
იესომ პირადი მაგალითით აჩვენა, რომ არ აპირებდა მისი თანამედროვე მსოფლიოს პოლიტიკურ საქმეებში ჩაბმას. მას რომ ეს მხოლოდ მოენდომებინა, ნუთუ ის თავის განსაკუთრებულ შესაძლებლობებს არ მიმართავდა პოლიტიკური სიტუაციის მხარდასაჭერად ან გასაუმჯობესებლად თავის დროზე? მას შეეძლო დაუბრკოლებლად მიემართა ხელისუფლების წარმომადგენლებისათვის (გინდ იუდეველებისათვის და გინდ რომაელებისათვის) საუკეთესო სოციალურ-პოლიტიკური წყობის შეთავაზებით ანდა შეეძლო სპეციალური რეფორმების ჩატარების ინიციატივით გამოსულიყო, რომელიც მიმართული იქნებოდა საზოგადოებრივი წყობის მოდერნიზაციისაკენ. მაგრამ იესომ გადაჭრით უარი თქვა ყოველგვარ მსგავს ქმედებებზე.
სახარება გვიჩვენებს, რომ როდესაც იესოს თვისებებითა და შესაძლებლობებით შთაბეჭდილების ქვეშ მყოფმა ხალხმა გადაწყვითა ის "გაემეფებინა" (ანუ პოლიტიკურ ხელმძღვანელად დაენიშნა), ის მაშინვე "განმარტოვდა" მათგან (იოანე 6:14,15). თანაც ეს მაშინ, როდესაც ჩვეულებრივ იესო თვითონ მიდიოდა ადამიანებთან, რათა მათთვის თავისუფლება მოეტანა. თუმცა თავისუფლება, რომელსაც ის სთავაზობდა, სულიერი იყო და არა პოლიტიკური (იოანე 8:32; ებრაელები 2:15). და ამიტომ მოცემულ შემთხვევაში მისი და დანარჩენი ადამიანების მოტივები ძირეულად განსხვავდებოდნენ.
რატომ არ უშვებდნენ არც იესო და არც მისი მოციქულები, საკუთარი თავის მონაწილეობას პოლიტიკურ საქმეებში? ნუთუ მათთვის სულერთი იყო, თუ როგორ რთულ პირობებში ცხოვრობდნენ მათ გარშემო მყოფი ხალხი? სავსებითაც არა. ღვთის ძემ არაერთხელ აჩვენა, რომ ღრმად იზიარებდა დაჩაგრულთა და დატანჯულთა მდგომარეობას (მათე 11:28-30). ის არასოდეს არ იყო ცინიკური ან ცივი მსგავს საკითხებში. მაშინ რა იყო დედამიწაზე მცხოვრები ღვთის ძის სრული აპოლიტიკურობის მიზეზი?
იესო აღმატებულ სულიერ ხედვასა და გაგებას ფლობდა! ის ნათლად აღიქვავდა მრავალ ისეთ რამეს, რაზეც არც მის დროს მცხოვრებ ადამიანებს არ სურდათ დაფიქრება და არც დღეს მცხოვრებ ადამიანებს სურთ. მას ყოველთვის ახსოვდა, რომ მოცემულ მომენტში ძალაუფლება დედამიწაზე სატანასა და მის დემონებს ჰქონდათ გადაცემული. და თუმცა ეს ძალაუფლება არ იყო აბსოლუტური, იესო თავად მიუთითებდა სატანაზე, როგორც "ამ ქვეყნიერების მმართველზე", რომელსაც ძალაუფლება გააჩნდა ადამიანთა საზოგადოებაზე (იოანე 12:31; 14:30; 16:11; შეადარეთ საქმეები 26:18).
ამის ერთ-ერთ ნათელ მაგალითს იესოს გამოცდის შემთხვევა წარმოადგენს, რომელიც დაწვრილებით აღწერეს მათემ და ლუკამ. სატანამ თვითონ დაადასტურა ქვეყნიერებაზე მისი ძალაუფლება, როდესაც "თვალის დახამხამებაში აჩვენა მსოფლიოს ყველა სამეფო" და უთხრა [იესოს]: "შენ მოგცემ მთელ ამ ძალაუფლებას და მათ დიდებას, რადგან მე გადმომეცა და ვისაც მინდა, იმას ვაძლევ. ასე რომ, თუ თაყვანს მცემ, ეს ყველაფერი შენი იქნება" (ლუკა 4:5-8). იტყუებოდა სატანა, როდესაც მსგავს რამეს ამბობდა? ზოგიერთი მართლა ასე ფიქრობს და ამბობს, რომ ეს მოწინააღმდეგე უფლის მოტყუებას ცდილობდა, მაშინ როდესაც მას მსგავსი ძალაუფლება თითქოსდა რეალურად არ გააჩნდაო. თუმცაღა მსგავსი დასკვნა არალოგიკურია. ეშმაკი სავსებით აცნობიერებდა, თუ ვისთან ჰქონდა საქმე, როდესაც იესოზე ზემოქმედების მოსახდენად მეთოდებს ეძებდა. როგორც ღვთის ძემ, იესომ მშვენივრად იცოდა, რას ფლობდა სატანა სინამდვილეში და რას არა. ღვთის ძისათვის იმის შეთავაზებას, რაც სატანის ძალაუფლების სფეროში არ შედიოდა, თანაც ამავდროულად იცოდა რა, რომ იესოს მაშინვე შეეძლო "შეთავაზებული ხელშეკრულების" საფუძვლიანობის ეჭვქვეშ დაყენება, სატანა რა თქმა უნდა ვერ გაბედავდა. და საერთოდ, ეს როგორი გამოცდა იქნებოდა, თუ მოცემულ სიტუაციაში გამოცდის რეალური საგანი არ არსებობდა? ნათელია, რომ იმ სიტუაციაში სატანა მართლაც სავსებით საფუძვლიანად ლაპარაკობდა და იმედოვნებდა, რომ ასეთ წინადადებას შეიძლება მართლა დაეინტერესებინა უფალი. მით უმეტეს, რომ თავად იესოს არ უუარყვია სატანის სიტყვები იმის შესახებ, რომ მართლა მას ეკუთვნოდა "[სამეფოების] ძალაუფლება და მათი დიდება".
წლების შემდეგ, იესოს მოციქულები ადასტურებდნენ ადამიანური სისტემის სატანისა და მისი დემონების დაქვემდებარებაში ყოფნის ფაქტს. მაგალითად, იოანე წერდა: "ვიცით, რომ ღვთისგან ვართ, მთელი ქვეყნიერება კი ბოროტის ხელშია" (1 იოანე 5:19). წიგნ გამოცხადებაში სატანა წარმოდგენილია დრაკონის სახით, რომელიც მხეცს (მიწიერ პოლიტიკურ სისტემას) აძლევს "ძალას... ტახტს და დიდ ძალაუფლებას" (გამოცხადება 13:2). მოციქული პავლე თავის მხრივ ხაზს უსვავს იმავე სამწუხარო მდგომარეობას, როდესაც ეშმაკს "ამ ქვეყნიერების ღმერთს" უწოდებს (2 კორინთელები 4:4). ის წერს, რომ "ქვეყნიერება" დამორჩილებულია "იმ ჰაერის ძალაუფლების მთავრის, ანუ იმ სულის გავლენით, რომელიც ახლა ურჩობის ძეებში მოქმედებს" (ეფესოელები 2:2). სატანასთან ერთად ამ ქვეყნიერებას დემონებიც მართავენ, რომელთაც პავლე მოიხსენიებს ასე: "ხელისუფლებათა წინააღმდეგ, ამ ქვეყნიერების სიბნელის მპყრობელთა წინააღმდეგ, ზეციერი მოროტი სულების წინააღმდეგ" (ეფესოელები 6:12).
იგივე სიტუაციას ესმევა ხაზი ებრაულ წერილებშიც. იობის წიგნის პირველ ორ თავში აღწერილია იეჰოვა ღმერთისა და სატანის საუბარი. ეს უკანასკნელი ყველა სიტუაციაში რეგულარულად ამბობს, რომ მან "იხეტიალა და შემოიარა დედამიწა", რაც ხაზს უსვამს მის უფლებას კონტროლი აწარმოოს დედამიწაზე მცხოვრებ ადამიანებზე (იობი 1:7; 2:2). ისეთი მართლმორწმუნეები როგორიც იობი იყო, ალბათ უფრო გამონაკლისებს წარმოადგენდნენ იმ საერთო წესებიდან, რომლის თანახმადაც ღვთის უარმყოფელი და სატანის ხელმძღვანელობით მცხოვრები საზოგადოება ცხოვრობდა. ღვთის მოწინააღმდეგის პირით წარმოთქმული ბრალდება, იობის მიმართ, ამის ნათელ მტკიცებულებად გვევლინება.
ამ მდგომარეობას ასევე დანიელის წიგნიც ადასტურებს. ღვთის მიერ წინასწარმეტყველისათვის გამხელილ ხილვაში ხაზგასმულია, რომ დემონებს იმდენად დიდი გავლენა აქვთ პოლიტიკოსებსა და სახელმწიფოებზე, რომ მათი "მთავრებიც" კი ეწოდებათ (დანიელი 10:13,20).
მოციქული პეტრე კარგ შედარებას აკეთებს, როდესაც სატანას ადარებს "მრდღვინავ ლომს" რომელიც "ეძებს ვინ გადაყლაპოს" (1 პეტრე 5:8). თავის მხრივ ქვეყნიერების უხილავი მმართველის ასეთი აღწერა ჰგავს იმ სიტყვებს, რომელიც სოლომონმა თქვა: "რაღა მბრდღვინავი ლომი და გააფთრებული დათვი და რაღა ღარიბი ხალხის ბოროტი მმართველი" (იგავები 28:15). მართლაც, სატანა - მტაცებელი "მმართველია" დედამიწის ყველა ხალხებზე, რომლებმაც ღვთის ხელმძღვანელობა უარყვეს.
ამ ყველაფრის ფონზე აბსოლუტურად გასაგები და გონივრული ხდება იესო ქრისტეს პოზიცია, რომელიც მისი ინტერესების, ადამიანთა საზოგადოების პოლიტიკური ინტერესებისაგან გამოყოფისაკენ იყო მიმართული. როგორც პროტესტანტმა მწერალმა ი.ი. ლეშუკმა თქვა, "ქრისტეს ამოცანებში არ შედიოდა პოლიტიკური საკითხების მოგვარება, ის არ მიილტვოდა პოლიტიკური ძალაუფლებისაკენ, ის არ მონაწილეობდა იმ დროის პოლიტიკურ "თამაშებში". და, შესაძლოა, რომ ფარისევლებს, სადუკევლებს, ჰეროდეს მხარდამჭერებს, ზელოტებს - იმ დროის ძირითად რელიგიურ და პოლიტიკურ პარტიებს - სურდათ, რომ თავის მხარეზე გადაეყვანათ ამხელა ავტორიტეტის მქონე მოძღვარი და წინასწარმეტყველი. მაგრამ მესიამ ხმამაღლა თქვა, რომ მისი სამეფო ამ ქვეყნიერების ნაწილი არ არის, და რომ მისი მსახურები სულიერი ბრძოლის სულ სხვა პრინციპებით არიან განსწავლულნი" ("ეკლესია და პოლიტიკა").
მაშ ასე, ადამიანური ქვეყნიერების სატანის ქვეშევრდომობაში ყოფნის შესახებ ღვთის სიტყვის მიერ გამჟღავნებული ნათელი გაგება, სატანისა რომელიც ძალაუფლებას "მას აძლევს ვისაც სურს", იესო ქრისტეს ჭეშმარიტ მოწაფეებს აღძრავს, მიბაძონ მის მითითებებსა და პირად მაგალითს და "განშორდნენ" ყოველივე იმას, რაც დაკავშირებულია უაზრო და ამავდროულად სატანის ხაფანგებით გაჯერებულ პოლიტიკურ საქმიანობასთან, ღვთისაგან გაუცხოებულ ქვეყნიერებაში (ლუკა 4:6; იოანე 6:15).
ადრეული ქრისტიანების დამოკიდებულება პოლიტიკის მიმართ
რამდენად პრინციპული იყო ადრეული ქრისტიანების პოზიცია, არ ყოფილიყვნენ "ამ ქვეყნიერების ნაწილი"? ამის გასაგებად შეგვიძლია მივმართოთ დასკვნებს, რომლებსაც ამ მიმართებით ისტორიკოსები აკეთებენ.
მაშ ასე, "ეპისტოლეში დიოგნეტესადმი", რომელიც, როგორც მიიჩნევა, ჩვენი წელთაღრიცხვით II საუკუნეში იქნა დაწერილი, ნათქვამია: "ქრისტიანებიც თუმცა ამ ქვეყნად სახლობენ, ამქვეყნისანი არ არიან".
ისტორიკოსი ე.ჯ. ხარდი წიგნში "ქრისტიანობა და რომის ხელისუფლება" აღნიშნავს: "ქრისტიანები მწირნი და დროებით მყოფნი იყვნენ ქვეყნიერებაში; მათი მოქალაქეობა ზეციური იყო; სამეფო, რომელსაც ისინი მოელოდნენ, ამ ქვეყნიერების ნაწილი არ იყო. ამიტომ ქრისტიანები თავიდანვე განსხვავდებოდნენ საზოგადოებრივი საქმეების მიმართ ინტერესის არარსებობით" ("Christianity and the Roman Government").
"წარმართული მსოფლიოს ხელისუფლებს არ ესმოდათ ქრისტიანების და მათ არ ეპყრობოდნენ განსაკუთრებული კეთილგანწყობილებით. [...] ქრისტიანები უარს ამბობდნენ რომის მოქალაქეების ზოგიერთი მოვალეობების შესრულებაზე. [...] ისინი არ იკავებდნენ პოლიტიკურ თანამდებობებს"
(ა.კ. გეკელი და ჯ.გ. სიგმენი "On the Road to Civilization -A WorldHistory", 1937, გვ.237-238).
"ისინი უარს ამბობდნენ სამოქალაქო მართვაში ან იმპერიის სამხედრო თავდაცვაში ყოველგვარ ქმედით მონაწილეობაზე... ქრისტიანს არ შეეძლო სამხედრო, თანამდებობის ან მმართველის წოდების მიღება ისე, თუ უარს არ იტყოდა თავის შედარებით წმინდა მოვალეობებზე" ("რომის იმპერიის დაცემა და კრახი", ედვარდ გიბონი, ტომი II, გვ. 37."The Decline and Fall of the Roman Empire").
"ენციკლოპედია ბრიტანიკაში" ქრისტეს ადრეული მოწაფეების პოზიციის შესახებ შემდეგია ნათქვამი: "ქრისტიანები საკუთარ თავს მომავალი ზეციური ქალაქის მოქალაქეებად და მოხეტიალეებად და დედამიწაზე უცხოტომელებად თვლიდნენ... ღვთის სამეფოს წევრებად..., რომელმაც გაწყვიტა თავისი კავშირები წარმავალ ქვეყნიერებასთან და, შესაბამისად, პოლიტიკურ წყობასთანაც" (Encyclopedia Britannica).
წიგნში "ადრეული ეკლესია" ისტორიკოსი ჰენრი ჩადვიკი წერს, რომ ადრეული ქრისტიანული კრება იმით გამოირჩეოდა, რომ "აბსოლუტურად არ ილტვოდა ამ ქვეყნიერებაში ძალაუფლების მოპოვებისაკენ". ეს იყო "ადამიანების არაპოლიტიკური გაერთიანება, რომლებიც შორს იდგნენ ქვეყნიური საქმეებისაგან და ყოველგვარი კონფლიქტებისაგან" ("The Early Church").
ცნობილი პროტესტანტი ღვთისმეტყველი ერლ.ე. კერნსიც ასევე წერდა, რომ ადრეულ ქრისტიანებს "პოლიტიკურ ცხოვრებაში ჩაბმის სურვილი არ გააჩნდათ" ("ქრისტიანობის გზებით").
ნაშრომში "ქრისტიანობის ისტორია" აღნიშნულია: "ქრისტიანები დარწმუნებულები იყვნენ, რომ არცერთი მათგანი არ უნდა ყოფილიყო სახელისუფლებო პოსტზე... III საუკუნის დასაწყისში იპოლიტე რომაელი აღნიშნავდა, რომ, ქრისტიანული ტრადიციის თანახმად, მაგისტრატს თუ ეკლესიის წევრად სურდა გახდომა, მას უარი უნდა ეთქვა თავის თანამდებობაზე" ("A History of Christianity").
ისტორიკოსების მოცემული დასკვნები ადასტურებს ადრეული ქრისტიანების მტკიცე გადაწყვეტილებას მონაწილეობა არ მიეღოთ მაშინდელი მსოფლიოს პოლიტიკურ საქმეებში. არადა იმ დროს, თითქოსდა აუცილებელი ჩარევის მიზეზები, საზოგადოების პრობლემების მოსაგვარებლად, საკმარისზე მეტი იყო. მაგალითად, იმ ეპოქის ერთ-ერთ მთავარ პრობლემას მონობის საკითხი წარმოადგენდა. მაგრამ ადრეული ქრისტიანები არანაირად არ ცდილობდნენ რაიმე სახით ზემოქმედება მოეხდინათ მაშინდელი პოლიტიკური ხელმძღვანელების აზრზე, რათა მათ რაიმე შეეცვალათ ამ საკითხში. ამის მსგავსად ქრისტეს მოწაფეები ასევე არ ცდილობდნენ, რომ სახელმწიფო სტრუქტურებში შეეღწიათ, იმისათვის რომ რომელიმე "ჰუმანური" კანონი შეემუშავებინათ ან "სწორი" რეფორმები წარემართათ.
ხოლო რისი თქმა შეიძლება პირველი ქრისტიანების "პატრიოტიზმზე"? რა თქმა უნდა, ეს ადამიანები განწყობილნი იყვნენ დამორჩილებოდნენ მმართველებს, რაც თანხმობაში მოდიოდა იესოს მითითებასთან "კეისრისა კეისარს მიეცით" (მარკოზი 12:17). ეს პირდაპირ ეხებოდა ასევე გადასახადების კეთილსინდისიერად გადახდასაც. ამგვარად, იუსტინე წამებული წერდა რომის იმპერატორს ანტონიუს პიუსს (138-161 წწ.), რომ ქრისტიანები "სხვებზე მეტი მონდომებით" იხდიდნენ გადასახადებს ("პირველი აპოლოგია", თავი 17). ტერტულიანე კი, რომის მმართველებისადმი მიმართვისას, ამბობდა, რომ მათი გადასახადების ამკრეფები "უნდა მადლობდნენ ქრისტიანებს" გადასახადების კეთილსინდისიერად გადახდისათვის ("აპოლოგია", თავი 42).
თავის მხრივ გერმანელი ბიბლეისტი ჰენრიხ მაიერი წერდა: "ამ სიტყვაში [კეისრისა]... უნდა ვიგულისხმოთ არა მარტო სამოქალაქო გადასახადი, არამედ ყველაფერი, რაზეც კეისარს გააჩნია უფლება სამართლიანი მმართველობის პირობებში" ("Critical and Exegetical Hand-Book to the Gospel of Matthew"). უდავოა, ადრეული ქრისტიანები აცნობიერებდნენ კეისრის უფლებებს და მისადმი მორჩილებაში თავის მოვალეობებს.
როგორც წიგნში "ქრისტიანობის წარმოშობა" ისტორიკოსი ე.უ. ბარნზი წერს, "ადრეული სანდო წყაროები იმაზე მოწმობენ, რომ ქრისტიანული მოძრაობა თავისი არსით მაღალზნეობრივი და კანონმორჩილი იყო. მის მიმდევრებს ძალიან სურდათ კარგი მოქალაქეები და ქვეშევრდომები ყოფილიყვნენ. ისინი შორს იდგნენ წარმართობის სისუსტეებისა და ნაკლოვანებებისაგან. პირად ცხოვრებაში ისინი ცდილობდნენ ყოფილიყვნენ მშვიდობისმოყვარე მეზობლები და საიმედო მეგობრები. ისინი სწავლობდნენ იმას, რომ ყოფილიყვნენ საღადმოაზროვნეები, შრომისმოყვარეები და სუფთები ყველაფერში. ცხოვრობდნენ რა მათ გარშემო გაბატონებულ გამცემლობასა და გარყვნილებაში, ისინი - თავისი პრინციპების ერთგულების შემთხვევაში - პატიოსნები და მართლები იყვნენ. სქესთა შორის ურთიერთობასთან დაკავშირებით, მათი ნორმები მაღალი იყო: პატივს სცემდნენ საოჯახო კვანძებს, და მათი ოჯახური ცხოვრება სუფთა იყო. ჰქონდათ რა ასეთი ზნეობა, როგორც ჩანს, მათ არ შეეძლოთ ყოფილიყვნენ ისეთი მოქალაქეები, რომლებიც პრობლემებს შექმნიდნენ" ("The Rise of Christianity").
მაგრამ შემდგომ ავტორი აღიარებს, რომ ეს კანონმორჩილი ადამიანები მაინც "სძულდათ, შეურაცხყოფდნენ და ეზიზღებოდათ". რატომ? ე.უ. ბარნზმა აღნიშნა, რომ, ქრისტიანი თუ ვალდებული იყო გადაეხადა გადასახადი, ის მას იხდიდა, "ასევე აღიარებდა სახელმწიფოს წინაშე ყველა დანარჩენ მოვალეობებს, მხოლოდ თუ კეისარი იმას არ მოითხოვდა, რაც ღმერთს ეკუთვნოდა". დიახ, იესოს ადრეულ მოწაფეებს მისი სიტყვების არა მარტო პირველი ნაწილი ესმოდათ "კეისარზე", არამედ ისიც, რაც მან შემდგომ თქვა: "...ღვთისა კი ღმერთს". მათ იცოდნენ, რომ ქვეყნიური მმართველისადმი მორჩილება არ შეიძლება აბსოლუტური იყოს, რადგან უზენაესი ძალაუფლება ეკუთვნის არა მათ, არამედ ღმერთს. თუ მმართველი ქრისტიანს იმას სთხოვდა, რაც უზენაესი ხელისუფლის ნებას ეწინააღმდეგებოდა, მაშინ მისადმი მთელი პატივისცემის მიუხედავად პირადად ღვთის მსახურებს არ შეეძლოთ მსგავსი მითითების შესრულება. და ამაში მათი პოზიცია სრულიად შეესაბამებოდა იესოს მოციქულების მაგალითს, რომლებმაც ხელისუფლების წარმომადგენლებს უთხრეს: "თავად განსაჯეთ, სწორია თუ არა ღვთის თვალში, თქვენ მოგისმინოთ და არა ღმერთს [...] ჩვენ ადამიანებზე მეტად ღმერთს უნდა დავემორჩილოთ, როგორც მმართველს" (საქმეები 4:19; 5:29). ჭეშმარიტად, იყო ქრისტიანი ნიშნავს იყო ერთგული მეფეთა მეფისა.
თავისი თანამემამულეების თვალსაზრისით იესოს ვერ ვუწოდებდით "პატრიოტს". ამის უკეთ გასაგებად საკმარისია იმ დროის პოლიტიკური სიტუაცია გავიხსენოთ, როდესაც ღვთის ძე დედამიწაზე მოვიდა. ისრაელი უკვე დიდი ხნის განმავლობაში იმყოფებოდა წარმართთა - რომაელი დამპყრობლების - ძალაუფლების ქვეშ. იუდეველებს ისინი სძულდათ. რომაელებს კი იუდეველები სძულდათ, რაც არც თუ იშვიათად იღებდა სასტიკი ძალადობის ფორმას (ლუკა 13:1). იუდეველებს, ხედავდნენ რა იესოს სასწაულებს, ეჭვი არ ეპარებოდათ მის მესიანურ როლში, მაგრამ მიაჩნდათ, რომ ეხლა ის როგორც იქნა დაეხმარებოდა თავის ერს წარმართი დამპყრობლისაგან განთავისუფლებაში. ასეთი აზრები მისი მოწაფეებისათვისაც კი იყო დამახასიათებელი (საქმეები 1:6). თუმცა იესოს მცირედი ლტოლვაც კი არ ჰქონდა თავისი ერის პოლიტიკურ ბრძოლაში ჩაბმულიყო ან ნაციონალურ-განმათავისუფლებელ მოძრაობას რომ ჩასდგომოდა სათავეში. მისი პოზიცია ნათლად იყო გამოხატული სიტყვებში: "ჩემი სამეფო ამ ქვეყნიერების ნაწილი არ არის" (იოანე 18:36). უეჭველია, რომ თავისი თანამემამულეების მცდელობებისადმი ასეთი დამოკიდებულება, მრავალი მათგანის ღრმა იმედგაცრუების მიზეზი გახდა. ამიტომ გასაკვირი არ არის, რომ მესიის იერუსალიმში საზეიმოდ შესვლიდან სულ რაღაც სამი დღის შემდეგ ხალხი ყვიროდა: "ბოძზე გააკარი!" (მათე 21:8-11; 27:23).
მაშ ასე, იესო, რომელსაც ადამიანთაგან განსხვავებით სრულიად სხვაგვარი მიზნები გააჩნდა, ორიენტირებული იყო არა მიწიერ სოციალურ რეფორმებზე, არამედ ღვთის სამეფოზე (მათე 6:33,34). ის მონაწილეობას არ იღებდა პოლიტიკურ ან საზოგადოებრივ გარდაქმნებში და არ ცდილობდა არც რომაელ ხელისუფლებთან თანამშრომლობას და არც იუდეველ მმართველებთან ურთიერთობას. იგივე პოზიცია უნდა დაეკავებინათ ასევე მის მიმდევრებს, რაც, რა თქმა უნდა, დაუყოვნებლივ უნდა ასახულიყო მათ მდგომარეობაზე გარშემომყოფ საზოგადოებაში. იესომ გააფრთხილა მოწაფეები: "თუ ქვეყნიერებას სძულხართ, იცით, რომ თქვენზე ადრე მე შემიძულა. ქვეყნიერების ნაწილი რომ იყოთ, ქვეყნიერებას ეყვარებოდა თავისი. რადგან ქვეყნიერების ნაწილი არა ხართ, არამედ მე გამოგარჩიეთ ქვეყნიერებისგან, ამიტომ სძულხართ ქვეყნიერებას" (იოანე 15:18,19).
იმ შენიშვნის თანახმად, რომელიც ი.ი.ლეშუკმა გააკეთა, "ისტორიულად კარგადაა ცნობილი, რომ პოლიტიკური სტრუქტურები ყოველთვის ცდილობდნენ ქრისტიანები თავისი ეგოისტური ინტერესებისათვის გამოეყენებინათ. თუმცა, ქრისტეს მაგალითისამებრ, ჭეშმარიტების მოყვარული სახარებისეული ქრისტიანები ყოველთვის ცდილობდნენ თანმიმდევრულად გაეტარებინათ "არსებული ხელისუფლებისადმი ლოიალური დამოკიდებულების ხაზი" [ალმანახი "Богомыслие". გამოშვება №8 - ოდესა: Одесская Богословская Семинария ЕХБ, "Богомыслие", 1990.-268.], მიუკერძოებლად ამხელდნენ ყოველგვარ უკანონობასა და განდგომილებას, საკუთარ გარემოცვაშიც კი. პირველი ქრისტიანები ყოველთვის გაურბოდნენ ქვეყნიურ გართობებსა და ზეიმებს და სურვილი არ გააჩნდათ ჩართულიყვნენ პოლიტიკურ საქმიანობაში" ("ეკლესია და პოლიტიკა").
ქვეყნიერების პოლიტიკურ საქმეებში რაიმე სახის თანამონაწილეობა ადრეული ქრისტიანებისთვის წარმოადგენდა უფრო "კავშირს, რომელიც სატანასთან დადეს და არა იესო ნაზარეთელთან" ("TwoThousand Years-The Second Millennium: From Medieval Christendom to Global Christianity"). "შეეძლოთ კი ხელისუფალთ თვალი დაეხუჭათ ამ ქრისტიან-არაპატრიოტების დაუმორჩილებლობაზე" - კითხვას სვავენ პოლ ხატჩინსონი და უინფრედ გარისონი ("20 Centuries of Christianity", გვ.31. 1959).
ისტორიკოსი ე.გ. ხარდი ამბობს, რომ რომის იმპერატორები ადრეულ ქრისტიანებს "საზიზღარ ფანატიკოსებად" მიიჩნევდნენ. ხელისუფლების თვალში ისინი წარმოადგენდნენ "უცნაურ და საშიშ ადამიანებს, და ბუნებრივია, რომ დანარჩენი მოსახლეობა მათ ეჭვის თვალით უყურებდა" (ვ.ა. სმარტი "ბიბლია ჯერ კიდევ ლაპარაკობს"; "Still the Bible Speaks").
პოლიტიკური ნეიტრალიტეტის პოზიცია გაუგებარი იყო ქვეყნიური ადამიანებისათვის (ისევე როგორც დღევანდელი საზოგადოებისთვისაა გაუგებარი). ამიტომ პირველი, რასთან შეჯახებაც მოუწიათ თითოეულ ქრისტიანს, ესაა უსაფუძვლო ბრალდებები სახელმწიფოსათვის მათი სახიფათოობის შესახებ. მაგალითად, ახ.წ. II ასწლეულის დასაწყისში ცნობილმა რომაელმა ისტორიკოსმა სვეტონიუსმა ქრისტიანულ სწავლებას უწოდა "ახალი და მავნე ცრურწმენა". ტერტულიანემ თავის მხრივ დაადასტურა, რომ თავად სახელწოდება "ქრისტიანი" ხალხის მიერ შეძულებული იყო და რომ მოწინააღმდეგეები ქრისტიანებს მიიჩნევდნენ "ყოველგვარ საზოგადოებრივ და ყოველგვარ ეროვნულ უბედურებაში დამნაშავეებად. თუ ტიგროსი ქალაქის კედლებში შემოვა, თუ ნილოსი არ მორწყას მინდვრებს, ცა თუ წვიმას არ მისცემს, თუ მიწისძვრა მოხდება, თუ შიმშილობა ან ეპიდემია მოხდება, მაშინვე გაჰყვირიან: "ქრისტიანები - ლომებს".
იმაზე საუბრისას, თუ როგორ განიხილავდნენ II საუკუნის რომის იმპერიის თანამდებობის პირები ქრისტიანებს, რობერტ მ. გრანტი გვატყობინებს: "ძირითადად მიიჩნეოდა, რომ ქრისტიანობა - უბრალოდ გამოუსადეგარი, მეტად მავნე, რელიგიაა" ("ადრეული ქრისტიანობა და საზოგადოება"). ამიტომ სულაც არ არის გასაკვირი, რომ ქრისტეს მრავალმა მოწაფემ სერიოზული დევნები გადაიტანა, ჩაყრილნი იყვნენ ციხეებში ან სიკვდილით იქნენ დასჯილნი.
განდგომილი ეკლესიის ჩარევა პოლიტიკაში
თუმცა გადიოდა დრო, ჩნდებოდა მათი ახალი თაობები, ვინც აცხადებდა, რომ ქრისტეს მოწაფეები იყვნენ, მაგრამ მათი მრწამსი ყოველთვის როდი იყო თანხმობაში იმ პრინციპებთან, რომლებიც ქრისტიანთა წინა თაობებისათვის იყო დამახასიათებელი. როგორც იესომ იწინასწარმეტყველა, მტკიცე პოზიცია, შორს მდგარიყვნენ ქვეყნიერების ბინძური საქმეებისაგან, თანდათანობით ძალას კარგავდა, "სარეველას", ე.წ. "ქრისტიანობის", გამოჩენის გამო (მათე 13:24-30). როგორც პროფესორმა ტრიოლტჩმა აღნიშნა, "III საუკუნიდან დაწყებული მდგომარეობა იმით უარესდებოდა, რომ სულ უფრო მეტად იზრდებოდა ქრისტიანთა რიცხვი მაღალ საზოგადოებაში, ძალზედ პრესტიჟულ პროფესიათა შორის, არმიაში და ოფიციალურ წრეებში. [არაბიბლიური] ქრისტიანული ნაშრომების ზოგიერთ ნაწყვეტებში, მსგავს საქმეებში მონაწილეობის საწინააღმდეგო აგრესიული პროტესტი გვხვდება; მეორეს მხრივ, ჩვენ ასევე ვპოულობთ კომპრომისზე წასვლის მცდელობებს - არგუმენტებს, რომლებიც იმისთვისაა განკუთვნილი, რომ დამნაშავე სინდისი დაამშვიდონ. [...] კონსტანტინეს დროიდან მოყოლებული ეს სირთულეები გაქრა; ქრისტიანებსა და წარმართებს შორის დაპირისპირებები შეწყდა და ქრისტიანთათვის სახელმწიფოს ყველა თანამდებობა გახდა ხელმისაწვდომი».
ისტორიკოსი ჰენრი ჩადვიკი წიგნში "ადრეული ეკლესია" იგივე თავისებურებას უსვამს ხაზს: "ეკლესია სულ უფრო და უფრო დიდ მონაწილეობას იღებდა მნიშვნელოვანი პოლიტიკური გადაწყვეტილებების მიღებაში" ("The Early Church").
ისტორიკოსი ავგუსტ ნეანდერი, იმ საფრთხის აღწერისას, რომელიც ე.წ. "ქრისტიანობისა" და პოლიტიკურ სამყაროს შორის ჩამოყალიბებულმა ახალმა ურთიერთობებმა წარმოქმნა, აჩვენა, რომ საბოლოო გარდაუვალი "შედეგი ეკლესიის ქვეყნიერებასთან შერწყმა იქნებოდა... ეკლესია დაკარგავდა თავის სიწმინდეს, და, გარეგნულად - გამარჯვებული, თავად იქნება დაპყრობილი" - დაწერა მან ("ქრისტიანული რელიგიისა და ეკლესიის საერთო ისტორია", ტომი 2, გვ.161). რაც, ასეც მოხდა...
ი.ი. ლეშუკის სიტყვების თანახმად, "რომაელი იმპერატორებმა, დარწმუნდნენ რა, რომ ქრისტიანობის ძალით განადგურება შეუძლებელია, მასთან კავშირის დადების აუცილებლობა გააცნობიერეს" ("ეკლესია და პოლიტიკა").
"ახალ ბრიტანულ ენციკლოპედიაში" ამასთან დაკავშირებით ნათქვამია: "კონსტანტინემ ეკლესია გამოიყვანა ქვეყნიერებისაგან დისტანცირების მდგომარეობიდან, რათა მას მიეღო სოციალური ვალდებულებები, და წარმართულ საზოგადოებას დაეხმარა ეკლესიის მიღებაში". თუ კონკრეტულად რას მოიცავდა ეს "ვალდებულებები", რომელიც თავის თავზე აიღო ეკლესიამ, არავისთვის წარმოადგენდა საიდუმლოს. ეკლესიის, რომელიც უკვე იმპერიული გახდა, პოლიტიკასთან შემდგომ ურთიერთობას, იეზუიტური უნივერსიტეტის (სანტა-კლარა) პროფესორი ერიკ ხენსონი გვიხსნის: "მიუხედავად იესოს სიტყვებისა, რომ მისი სამეფო "ამ ქვეყნიერების ნაწილი არ არის", კონსტანტინეს დროიდან მოყოლებული მაღალი თანამდებობის სასულიერო პირები და პაპობა როგორც წესი ინტენსიურად მონაწილეობდნენ ინტერნაციონალურ და ნაციონალურ პოლიტიკურ დაპირისპირებებში" ("კათოლიკური ეკლესია მსოფლიო პოლიტიკაში»; "The Catholic Church in World Politics").
იმ დასკვნის თანახმად, რომელიც ფრანგმა ისტორიკოსმა და ფილოსოფოსმა ლუი რუჟიემ გააკეთა, «გავრცელების პარალელურად, ქრისტიანობა უცნაურ მუტაციებს განიცდიდა, რის შედეგადაც მივიდა ისეთ მდგომარეობამდე, როდესაც მისი ცნობა შეუძლებელი იყო... უქონლების პირვანდელი ეკლესია, რომელიც ნებაყოფლობითი შესაწირავების ხარჯზე არსებობდა, იქცა ეკლესია-ტრიუმფატორად, რომელიც იმ დროის ხელისუფლებასთან დათმობებზე მიდიოდა, თუ მათზე გაბატონებას ვერ ახერხებდა".
მსგავს აზრს გამოხატავს ასევე ბაპტისტი ისტორიკოსი მ.ს. მარეტნიკოვა: "როდესაც ქრისტიანობის მთელ განვლილ ისტორიას ვუყურებთ, შეიძლება ითქვას, რომ 313 წელს ქრისტიანობის, როგორც სახელმწიფო რელიგიად მიღება - მასზე მიყენებული ყველაზე დიდი დარტყმა იყო, მის მიერ გამოვლილ ყველა დევნაზე უფრო დიდი" ("პროტესტანტიზმი").
ერლ ე. კერნსი მის სიტყვებს იმეორებს: "ხელისუფლებამ ეკლესიის აღიარების, მისადმი კეთილგანწყობისა და დახმარების სანაცვლოდ სულიერ და საღვთისმეტყველო საქმეებში ჩარევის უფლება მიისაკუთრა" ("ქრისტიანობის გზებით").
თავისი დიდი წვლილი ეკლესიის ქვეყნიერებასთან შერწყმის იდეაში ცნობილმა საეკლესიო მოღვაწემ ნეტარმა ავგუსტინემ შეიტანა. V საუკუნის დასაწყისში მან თავისი ძირითადი ნაშრომი დაწერა, რომელსაც ჰქვია "ღვთის ქალაქის შესახებ". მან მასში ორი ქალაქი აღწერა - "ის, რომელიც ღვთისგანაა, და ის, რომელიც ქვეყნიერებისაგანაა". პროფესორი ლატურეტის სიტყვების თანახმად, "ავგუსტინემ წამოაყენა კონცეფცია, [რომ] ორი ქალაქი, მიწიერი და ზეციური, ერთმანეთზეა გადაჯაჭვული". ავგუსტინე ასწავლიდა, რომ "ღვთის სამეფო უკვე დაიწყო ამ ქვეყნიერებაში [კათოლიკური] ეკლესიის ჩამოყალიბებით" ("ახალი ბრიტანული ენციკლოპედია" სრული გამოცემა, ტომი 4, გვ.506).
იმ დროიდან მოყოლებული ე.წ. "ქრისტიანები"-თვის პრობლემატიკა იმის აუცილებლობისა არ ყოფილიყვნენ "ქვეყნიერების ნაწილი" თავისთავად მოისპო - მასზე ყურადღების გამახვილებას უბრალოდ თავი დაანებეს. ე.წ. "ქრისტიანების" გადაპროგრამირებულ გაგებაში, ზეციური სამეფო ეხლა სრულიად ირეკლებოდა ადამიანთა მიწიერი მმართველობის სისტემებში. ამიერიდან ადამიანს, რომელიც საკუთარ თავზე აცხადებდა, რომ ქრისტეს მოწაფე იყო, "სუფთა" სინდისით შეეძლო ქვეყნიერების პოლიტიკურ სტიქიაში გადაშვებულიყო, იმის მიუხედავად, რომ ბიბლია ქვეყნიური საქმეებისაგან თავის შორს დაჭერისაკენ მოუწოდებდა მას. მაგრამ ნუთუ ეს იმ მოწოდების აშკარა უგულებელყოფა არ არის, რომელსაც ღვთის სიტყვა გვაძლევს: "განა არ იცით, რომ ქვეყნიერებასთან მეგობრობა ღვთის მტრობაა? ვისაც ქვეყნიერებასთან მეგობრობა უნდა, იგი ღვთის მტერი ხდება" (იაკობი 4:4).
შემდგომ საუკუნეებში ე.წ. "ქრისტიანების" ეს დამახასიათებელი თვისება სულ უფრო და უფრო იკრებდა ძალას. "შედეგად, ისეთმა ავტორიტეტულმა რომაელმა ეპისკოპოსმაც კი, როგორიცაა გრიგოლ დიდი (590-604 წწ.), "დაინახა პოლიტიკური კავშირების აუცილებლობა", რადგან თვლიდა რომ "ეკლესია ვერ შეძლებს არსებობას მტრულად განწყობილ ერებს შორის საერო ხელისუფლების მხრიდან სამხედრო დახმარების გარეშე". შემდგომ, "კარლოს დიდი (742-814 წწ.), ფრანკების ძლევამოსილი მეფე, სხვა მმართველთა შორის გამოირჩევა ქრისტიანობის სახმედრო მხარდაჭერით". და ბოლოს, როგორც ლოგიკური და ტრაგიკული დასასრული პოლიტიკისა და ეკლესიის შერწყმის ტენდენციისა, "დაიწყო ჯვაროსნული ომების ეპოქა (1095-1291 წწ.)" [2, გვ.12]. უდავოა, რომ საყოველთაო განდგომილების პერიოდშიც იყვნენ მორწმუნეთა ჯგუფები, რომლებიც ცდილობდნენ სახარებისეული ცნობისა და ცხოვრების სუფთად დაცვას. მაგალითად, კათოლიციზმის შიგნითაც კი, "კელტი ბერი-მისიონერები" შედარებით სუფთა მისიონერულ სამუშაოს ატარებდნენ, ვიდრე ის, რაც რომიდან მოდიოდა" ისინი მონაწილეობას არ იღებდნენ პოლიტიკურ ცხოვრებაში და დახმარებისათვის ხელისუფლებას არ მიმართავდნენ" [რ. ტაკერი. იერუსალიმიდან ქვეყნის კიდემდე."მირტი", 1998. - 528 გვ.]" (ი.ი. ლეშუკი "ეკლესია და პოლიტიკა").
რეფორმაცია და პოლიტიკა
შეიცვალა თუ არა ამ საკითხში რამე პროტესტანტული რეფორმაციის წყალობით? როდესაც მარტინ ლუთერმა 1517 წელს ვიტენბერგში სამეფო სახლის ეკლესიის კარებზე თავისი ცნობილი თეზისები მიაჭედა, მრავალ მორწმუნე ადამიანს, ეჭვგარეშეა, იმის გულწრფელი იმედი გაუჩნდა, რომ ბიბლიური ჭეშმარიტება შეიძლებოდა რელიგიური სიცრუის ჟანგისაგან გაწმენდილიყო. და, მართლაც, მას მერე მრავალი რამ შეიცვალა, ხოლო რაც მთავარია, ადამიანებს შესაძლებლობა მიეცათ თავის მშობლიურ, და რაც მთავარია უბრალო ენაზე წაეკითხათ ბიბლია. მაგრამ რა მდგომარეობა იყო ბიბლიურ პრინციპთან დაკავშირებით, არ ყოფილიყვნენ "ამ ქვეყნიერების ნაწილი"? განეწყვნენ თუ არა პროტესტანტები, რომ მტკიცედ მიჰყოლოდნენ მას?
ხუსტო ლ. გონსალესი, ავტორი ნაშრომისა "ქრისტიანობის ისტორია", პასუხს სცემს ამ შეკითხვას. ის წერს, რომ იმ პერიოდშიც კი, როდესაც რეფორმაციამ ევროპაში თავისი მძლავრი პოზიციები დაიკავა, იყვნენ მორწმუნე ადამიანები, რომლებიც აცხადებდნენ, რომ "ცვინგლის და ლუთერს დაავიწყდათ, რომ ახალ აღთქმაში ეკლესია მკვეთრადაა გამიჯნული მის გარშემო მყოფი საზოგადოებისაგან. ამიტომ ეკლესიასა და სახელმწიფოს შორის კომპრომისი, რომელიც კონსტანტინეს მიმართვის შედეგად იქნა მიღწეული, თავისთავად ადრეული ქრისტიანობის ღალატს წარმოადგენდა. წმინდა წერილებისადმი ჭეშმარიტი მორჩილება მოითხოვს, რათა ლუთერის მიერ წამოწყებული რეფორმაცია წავიდეს, ამ რეფორმატორის მიერ დადგენილ საზღვრებზე გაცილებით შორს". ასეთი პოზიცია იმით იყო განპირობებული, რომ თვითონ "ლუთერი და ცვინგლი, რომლებიც სხვა საკითხებში სავსებით რადიკალურ შეხედულებებს უჭერდნენ მხარს, ამის მიუხედავად თვლიდნენ, რომ ეკლესიასა და სახელმწიფოს შორის მშვიდობა და თანხმობა უნდა ყოფილიყო და მხარი უნდა დაეჭირათ ერთმანეთისთვის. გარდა ამისა, ეკლესიის საერო საზოგადოებასთან გამიჯვნა გულისხმობდა, რომ სახელმწიფოს ძალაუფლება არ უნდა გავრცელებულიყო ეკლესიაზე. თუმცა ლუთერს თავიდანვე არ ჰქონია ეს გამიზნული, ლუთერანობა დიდი მხარდაჭერით სარგებლობდა იმ მმართველების მხრიდან ვინც ის მიიღო, რომლებიც დიდ ძალაუფლებას ფლობდნენ, როგორც საერო, ისე საეკლესიო საქმეებში. ციურიხში, სადაც ცვიგლი ცხოვრობდა, რელიგიურ საკითხებში გადამწყვეტი სიტყვა საქალაქო საბჭოს ეკუთვნოდა".
ამ უკანასკნელის შესახებ წერდა მ.ს. კარეტნიკოვა: "ცვინგლი რადიკალი იყო ღვთისმეტყველებაში, მაგრამ კონსერვატორი პოლიტიკაში, მიაჩნდა, რომ ციურიხის საქალაქო საბჭოს უფლება ჰქონდა გადაეწყვიტა, თუ როგორ უნდა ეცათ თაყვანი ღვთისთვის, თავის საქმედ კი ის მიიჩნევდა დაერწმუნებინა საბჭო და არავითარი დამოუკიდებელი ნაბიჯები არ გადაედგა მისი თანხმობის გარეშე" ("პროტესტანტიზმი").
პროტესტანტიზმის ნათელი სურვილის შესახებ, არ ჩამოსცილებოდნენ ქვეყნიურ საქმეებს, მსგავს დასკვნებს აკეთებენ ასევე საეკლესიო ისტორიის სხვა მკვლევარებიც.
"ახალი ბრიტანული ენციკლოპედია" ხაზს უსვამს: "ლუთერანული, კალვინისტური და ანგლიკანური ტრადიციების პროტესტანტული რეფორმატორები... ავგუსტინეს შეხედულებებისადმი ღრმად ერთგულები დარჩნენ, რომლის თეოლოგიასთანაც განსაკუთრებულ სულიერ სიახლოვეს გრძნობდნენ... XVI საუკუნის ევროპის სამი ძირითადი პროტესტანტული ტრადიციიდან თითოეულმა... იპოვა საქსონიის [ცენტრალური გერმანია], შვეიცარიისა და ინგლისის საერო ხელისუფლების მხარდაჭერა და იმავე მდგომარეობაში დარჩა სახელმწიფოსთან, როგორშიც შუასაუკუნეების ეკლესია იმყოფებოდა".
იგივე ასპექტს აღნიშნავს გ.ა.ლ. ფიშერი თავის ნაშრომში "ევროპის ისტორია": "ახალი რწმენა... ყველგან მმართველებისა და ხელისუფლების კეთილგანწყობაზე იყო დამოკიდებული. გერმანიაში, შვეიცარიაში და საფრანგეთში რეფორმატორები გამალებით ურიგდებოდნენ პოლიტიკურ ლიდერებს, იმისათვის რომ მათ მხარი დაეჭირათ მათი ძალისხმევისათვის. თავისებური "მადლიერების" გამოსახატავად ხელისუფლებისადმი რეფორმატორები აქტიურ მონაწილეობას იღებდნენ "პროტესტანტი და კათოლიკე თავადაზნაურობას შორის მეტოქეობაში, რომელიც დაინტერესებული იყო გვირგვინის კონტროლის ხელში ჩაგდებით" ("History of Europe").
მართალია, არასწორი იქნებოდა წარსული დღეების ცოდვებზე ლაპარაკი, დღევანდელ დღეს რომ სრულიად შეცვლილი სიტუაცია იყოს. მაგრამ შეიცვალა კი რაიმე ამ საკითხთან დაკავშირებით ე.წ. "ქრისტიანობის" ბანაკში? იქნებ, მისმა მიმდევრებმა გამონახეს ვაჟკაცობა და სიმტკიცე, რომ ქრისტეს მაგალითს მიჰყვნენ და მეტად აღარ სურთ ქვეყნიერების პოლიტიკურ საქმიანობაში გახვევა? მოდი, ნუ ვიმკითხავებთ. დაე ფაქტებმა თავად ისაუბრონ საკუთარ თავზე.
თანამედროვე ეკლესიები - არ არიან "ამ ქვეყნიერების ნაწილი"?
როდესაც ХХ საუკუნის რუსეთის ეკლესიებს ვეხებით, როგორც არ უნდა გვინდოდეს შეუძლებელია ვერ დაინახო მრავალი მათგანის მზადყოფნა უარი თქვან სახარებისეულ მოწოდებაზე, არ იყვნენ "ამ ქვეყნიერების ნაწილი". მაგალითად, პროფესორ ვალტერ ზავადსკის სტატიაში, რომლის სათაურიცაა "სამხედრო პაციფიზმი", სავსებით გახსნილადაა აღიარებული ის კომპრომისი, რომელზეც რუსეთის პროტესტანტული ეკლესიები წავიდნენ საბჭოთა რეჟიმის წლებში. მასში აღნიშნულია, რომ როდესაც ზოგიერთმა საეკლესიო თემმა "შეძლო თავისი რელიგიური აქტივობის აღდგენა 1944 წლის შემდეგ, მათ ნათლად დაინახეს, რომ საბჭოთა ხელისუფლებისადმი მორჩილება - ესაა ერთადერთი, რასაც მნიშვნელობა აქვს. საბჭოთა ევანგელისტი პროტესტანტების მსოფლიო ფონდთან კავშირი, საზღვარგარეთ მოგზაურობები და მოხსენებები იმის შესახებ, თუ როგორ იღწვის საბჭოთა კავშირი მშვიდობისათვის მთელ მსოფლიოში, წარმოადგენდნენ ერთგვარ საჯარო მსახურებას იმის სანაცვლოდ რომ რელიგიური ცხოვრება გაეგრძელებინათ" ("Бюллетень Военно-христианского Союза России", № 8-9, 2003 წ.; გვ. 12-15).
არც ჩვენს დღეებში შეცვლილა რამე. და მაგალითისათვის ჩვენ მოვიხსენიებთ პროტესტანტული ეკლესიების მმართველთა კონსულტატიურ საბჭოს, რომელშიც შევიდნენ თანამეგობრობის ქვეყნების ევანგელისტური ქრისტიან-ბაპტისტების კავშირების ევრაზიული ფედერაცია, მეშვიდე დღის ქრისტიან ადვენტისტთა ეკლესიის ევრო-აზიური განყოფილება, მეშვიდე დღის ადვენტისტთა ეკლესიის დასავლეთ-რუსული კავშირი, სახარებისეული რწმენის ქრისტიანთა რუსეთის გაერთიანებული კავშირი, ევანგელისტური ქრისტიან-ბაპტისტების რუსეთის კავშირი და რუსეთის ორმოცდაათიანელთა სახარებისეული რწმენის ქრისტიანთა კავშირი. ოფიციალურ დოკუმენტს, რომელიც ამ საბჭომ გამოსცა 2003 წელს, ეწოდება "რუსეთის პროტესტანტული ეკლესიების სოციალური პოზიცია". როგორი პოზიცია აირჩიეს ამ ეკლესიებმა პოლიტიკაში მონაწილეობასთან დაკავშირებით?
დასაწყისში ეს დოკუმენტი სავსებით ღვთისმოსავ გამონათქვანებს იყენებს (ეს თავისთავადია მსგავს სიტუაციებში) იმის შესახებ, რომ "ეკლესია და სახელმწიფო არც უნდა შეერწყას ერთმანეთს და არც ერთმანეთი უნდა ჩაანაცვლოს. ეკლესიები არ უნდა ერეოდნენ საქმეებში, რომლებიც მხოლოდ საერო ხელისუფლების კომპეტენციაშია, ან არ უნდა გამოიყენონ მისი მეთოდები". თითქოსდა ყველაფერი სწორადაა ნათქვამი. მაგრამ აი შემდგომ სავსებით საპირისპირო განცხადებები იწყებს ამოტივტივებას. სხვათაშორის უნდა ითქვას, რომ ეს მრავალი ეკლესიის ტიპიური მიდგომაა, რომლებიც ცდილობენ პოლიტიკაში მონაწილეობის საკუთარი წილი ჰქონდეთ - ზოგიერთი სწორი, მაგრამ განვრცობილი ფრაზებით შენიღბონ ნათელი ბიბლიური პრინციპების უგულებელყოფა.
მაშ ასე, შემდეგ ვკითხულობთ: "თუმცა ეს არ ნიშნავს, რომ მორწმუნე ადამიანები გამიჯნულნი არიან საერო ცხოვრებისაგან და არ შეუძლიათ საზოგადოებისა და სახელმწიფოს სასარგებლოდ სამსახური, მათ შორის პოლიტიკურ საქმიანობაში მონაწილეობა. ქრისტიანებს, რომლებიც საპასუხისმგებლო თანამდებობებს იკავებენ სახელმწიფო დაწესებულებებში ან ამორჩეულნი არიან ხელისუფლების წარმომადგენლობით ორგანოებში, შესაძლებლობა ეძლევათ საკუთარი ნიჭისა და ტალანტის მთელი საზოგადოების სასარგებლოდ გამოსაყენებლად". ანუ, აღმოჩნდა, რომ ამ ეკლესიების "ქრისტიანებს" სავსებით შეუძლიათ "პოლიტიკურ საქმიანობაში მონაწილეობა"! როგორ გავიგოთ ეს? ზედმეტად წინააღმდეგობრივად ხომ არ ჟღერს ეს ყოველივე?
შემდეგ, ისევ ურთიერთსაპირისპირო გაგებების ეკვილიბრისტიკა შეიმჩნევა. ვკითხულობთ: "არიან რა პოლიტიკისგან შორს, ეკლესიები მშვიდობასა და იმ ადამიანთა თანამშრომლობას ქადაგებენ, რომლებიც ერთმანეთისგან განსხვავებულ პოლიტიკურ შეხედულებებს უჭერენ მხარს". და აქვე: "ისინი ასევე უშვებენ თავის მღვდელმსახურებსა და მრევლს შორის განსხვავებული პოლიტიკური შეხედულებების შესაძლებლობას, იმ შეხედულებების გარდა, რომლებსაც ისეთ ქმედებებამდე მივყავართ, რომლებიც ეწინააღმდეგება ეკლესიის მრწამსსა და ქრისტიანული მორალის ნორმებს".
ცოტა ქვემოთ კი ყველაფერი ისევ პირიქითაა: "მღვდელმსახურებმა თავი უნდა შეიკავონ ყოველგვარი პოლიტიკური საქმიანობისაგან და თავისი ძირითადი ყურადღება ეკლესიებში საკუთარ მოვალეობებს გამოუყონ". მაგრამ ფაქტიურად რამოდენიმე ხაზის შემდეგ ჩვენ ვკითხულობთ: "პოლიტიკური აქტივობა როგორც ასეთი არ წარმოადგენს რაიმე დასაძრახისს, და ხელს არაფერი უშლის მორწმუნეების მონაწილეობას ხელისუფლების საკანონმდებლო, აღმასრულებელ და სასამართლო განშტოებებში და პოლიტიკურ ორგანიზაციებში". კი მაგრამ ეს აზრი როგორ თანხმობაშია მაშინ ამ დოკუმენტის პირველ ციტატასთან?
რატომ არ უნდათ პროტესტანტულ ლიდერებს, რომ პირდაპირ და სამარცხვინო ღლიცინის გარეშე თქვან, რომ, "ჩვენ პოლიტიკასა და მასში ჩვენ მონაწილეობას - ჩვეულებრივ საქმედ მივიჩნევთ"? საერთოდ რაში სჭირდებათ მათ ერთად შეკრება რაღაც დოკუმენტების შესადგენად, თუ შემდეგ მისი წამკითხველი ადამიანი სავსებით ვერაფერს ვერ გაიგებს იმის შესახებ, თუ როგორი უნდა იყოს ქრისტიანისთვის პოზიცია პოლიტიკაში მონაწილეობასთან დაკავშირებით?
რა არის ეს: თავად რელიგიური ლიდერების გონებაში არსებული წინააღმდეგობრიობა თუ შეგნებული სურვილი ერთდროულად ორ სკამზე დასხდნენ - ქრისტიანულზე და პოლიტიკურზე? მაგრამ ორი ბატონის სამსახური ხომ შეუძლებელია! (ლუკა 16:13). შეუძლებელია ერთდროულად "არა ამ ქვეყნიერების ნაწილი" ქრისტიანიც იყო, რომელიც "უპირველესად სამეფოსა და ღვთის სიმართლეს ეძებს", და ამავდროულად "სიბნელის უნაყოფო საქმეებში" იღებდე მონაწილეობას და ქვეყნიერების პოლიტიკური მეთოდებით გარდაქმნას ცდილობდე, რითაც თავად იესოს მაგალითს გაუკეთებ იგნორირებას (იოანე 6:15; 17:14-16; ეფესოელები 5:11). ასეთ ე.წ. "ქრისტიანებს" აუცილებლად ის დაემართება, რაც ბიბლიაშია აღწერილი: "ძალიან მოკლეა ტახტი, რომ გაიშალო მასზე, და ვიწროა ნაქსოვი საბანი, რომ გაეხვიო მასში" (ესაია 28:20).
თუმცაღა, ჩნდება კითხვა: თავად ეკლესიებს ადარდებთ კი ეს ყოველივე, როდესაც იმის სურვილი, რომ ძალაუფლების მქონეებს ასიამოვნონ, ღვთის წინაშე არსებულ ქრისტიანულ მოვალეობებს აღემატება?
სახარებისეული რწმენის ქრისტიანთა რუსეთის გაერთიანებული კავშირის თავჯდომარემ, პროტესტანტული ორგანიზაციების კონსულტატიური საბჭოს თანათავჯდომარემ ეპისკოპოსმა სერგეი რიახოვსკიმ არაორაზროვნად გამოხატა აზრი, როდესაც განაცხადა: "იმისდა მიუხედავად, რომ ჩვენ ვცდილობთ არ შევურიოთ ჩვენი საქმიანობა პოლიტიკასთან, ის მაინც შეერევა ჩვენდაუნებურად, რადგან მიმდინარე წელი - დუმის არჩევნების წელია. პოლიტიკა ადამიანის მთელ ცხოვრებას ეხება, და ჩვენ არ შეგვიძლია მისგან განზე გადგომა" ("ბუნებრივი პატრიოტიზმი". ჟურნალი "Смысл". 2004 წ.).
პოლიტიკისადმი თავისი დამოკიდებულებით მისგან არ განსხვავდება ასევე ევანგელისტური ქრისტიან-ბაპტისტების რუსეთის კავშირის თავჯდომარე იური სიპკო. სტატიაში სათაურით "მოქალაქე ბაპტისტებო" ამ ბაპტისტი ხელმძღვანელის სიტყვებია მოყვანილი. თანაც აზროვნების მანერა გასაოცარი სიზუსტით ჰგავს ზემოთ მოყვანილ მაგალითს. თავიდან ბაპტისტი ლიდერი, რა თქმა უნდა, ტრადიციულ საჭირო შესავალს აკეთებს: "რელიგიურ ორგანიზაციებს ეკრძალებათ პოლიტიკურ ცხოვრებაში მონაწილეობა". მაგრამ იქვე ვაგრძელებთ: "როგორც პასტორმა მე შეიძლება ვინმე ვაკურთხო არჩევნებში მონაწილეობის მისაღებად, მაგრამ აგიტაცია აქ დაუშვებელია. ბაპტისტური ეკლესიის მსახურები ყოველთვის ლაპარაკობენ თითოეული მორწმუნის პირად თავისუფლებაზე. ეს თავისუფლება არჩევნებზეც ვრცელდება. ამასთანავე მე დარწმუნებული ვარ, რომ რუსი ბაპტისტები საყოველთაო არჩევნებს ისე უყურებენ როგორც ნამდვილი მოქალაქეები და პატრიოტები. მაგალითად, მე, 14 მარტს ჩვენი ექსპედიციის "სახარება - რუსეთში მცოვრები ერებისათვის" მონაწილეთა რიცხვში პატარა ქალაქ სუსუმანში მოვხვდი, რომლის შესახებ მცირემ თუ იცის. ამას არ შეუშლია ჩვენთვის ხელი, რომ მივსულიყავით ადგილობრივ საარჩევნო უბანზე და ხმა მიგვეცა". შემდგომ სიპკო პირდაპირ გვარწმუნებს: "ამიტომ შეხედულება იმის შესახებ, რომ ბაპტისტები ქვეყნის პოლიტიკური ცხოვრების იგნორირებას ახდენენ, - საბჭოთა პერიოდის გადმონაშთია".
სხვათაშორის, შეკითხვაზე: "არსებობს თუ არა ბაპტისტების ან მთლიანად პროტესტანტების პოლიტიკური პარტიის შექმნის იდეა?" ლიდერმა ყოველგვარი მორიდების გარეშე აღიარა: "ასეთი იდეა არსებობდა". და კვლავ, ცნობილი მაგალითის მიხედვით ბაპტისტი ლიდერი შემდგომ ზემოთ თქმულისაგან აბსოლუტურად განსხვავებულ აზრებს იყენებს: "ჩვენ როგორც ბაპტისტებს გვესმის, რომ არ ღირს აღიარების პოლიტიკური საშუალებებით მოპოვების მცდელობა. ქრისტიანებისთვის, პირველ რიგში, საჭიროა ქრისტიანული იერსახე აღადგინონ და პოლიტიკისაგან დისტანცირება მოახდინონ" ("НГ-РЕЛИГИИ", 12 მაისი 2004 წ.).
ეხლა გეკითხებით, როგორ გაიგოს ეს ყოველივე მოაზროვნე ადამიანმა? ყოველ ფრაზას მისივე საპირისპირო აზრის ფრაზები მოსდევს! და ამას ლაპარაკობენ ადამიანები, რომლებსაც რუსეთის პროტესტანტული ეკლესიების ლიდერები ჰქვიათ!
მოკლედ რომ ვთქვათ, შეიმჩნევა ე.წ. "ქრისტიანების" უკვე სავსებით მყარი პოზიცია, გააიგივონ თავი ქვეყნიერების პოლიტიკურ ცხოვრებასთან. ჩვენ თავისი არსით აბსოლუტურად ურთიერთსაპირისპირო გაგებების გაერთიანების უცნაურ მცდელობებს ვხედავთ, "არ შევურიოთ საქმიანობა პოლიტიკას" და "ჩვენ არ შეგვიძლია პოლიტიკისაგან განზე გადგომა". როგორც გინდათ ისე გაიგეთ! თუმცა, რა არის აქ გაუგებარი? დიდი ხანია რაც ყველაფერი გასაგებია. ეკლესიებს არავინ აიძულებს ქვეყნიერების ნაწილად გახდომას. დღეს ეკლესიები თავად ცდილობენ ქვეყნიერების ნაწილი გახდნენ! თუ მათი ცხოვრების წესის მიხედვით ვიმსჯელებთ, მათ მთელი ძალებით სურთ ქვეყნიერების ნაწილად გახდომა!
დღეს არავის გააკვირვებს ის ფაქტი, თუ როგორ ერევიან ეკლესიები პოლიტიკურ საქმეებში. და არა უბრალოდ ერევიან, არამედ ყველაზე აქტიური სახით იყენებენ პოლიტიკას თავის მიზნებში. ავიღოთ, მაგალითად, ერთ-ერთი ყველაზე ცნობილი სახე თანამედროვე პროტესტანტულ სამყაროში - სანდეი ადელაჯი, რომელიც არის პასტორი ეკლესიისა "ღვთის ელჩობა". როგორც დამოუკიდებელი ჟურნალისტი ალექსეი ბელეცკი წერს, "სანდეი იყო პასტორებიდან პირველი, ვინც "ნარინჯისფერ" ძალებს (უკრაინის რევოლუცია) დაუჭირა მხარი 2004 წელს, გამოიყვანა რა ათასობით თავისი მრევლი მაიდანზე. რამდენადაც ჩემთვის ცნობილია, იგი დღემდე მხარს უჭერს დემოკრატიულ კოალიციას. სანდეი, ალბათ, წარმოადგენს ერთადერთ ძალას, რომელსაც ქუჩაში უფრო მეტი ადამიანის გამოყვანა შეუძლია, ვიდრე ნებისმიერ პოლიტიკურ პარტიას, ამასთანავე, ამ უკანასკნელთაგან განსხვავებით, ამისათვის მას არცერთი კაპიკის გადახდა არ უწევს".
როგორც ვხედავთ, პრო-პოლიტიკურ სურვილებს მხოლოდ ეკლესიის ლიდერები როდი განიცდიან. ფაქტები გვიჩვენებენ, რომ ეკლესიებში მსგავსი ე.წ. "ქრისტიანები" უამრავზე უამრავია. და პროტესტანტული თემის მრევლი თუ თავისი ლიდერის პირველივე დაძახებაზე მზადაა მსგავს პოლიტიზირებულ აქციებს შეუერთდეს, ნუთუ ეს მათ ამაზრზენ გულგრილობაზე არ მეტყველებს იესოს მოწოდებისადმი, არ იყვნენ "ქვეყნიერების ნაწილი"? ნუთუ ეს ასეთი ეკლესიების უფლისაგან გაუცხოებას არ აჩვენებს? (მათე 7:21-23).
აი კიდევ ერთი მაგალითი, როგორც იტყვიან, პირველწყაროდან. ევანგელისტური გაზეთი "მურტი(Мирт)". სტატია "პროტესტანტიზმი - რუსეთის რეალობა". პროტესტანტიზმის რომელ რეალობაზე შეგვიძლია წაკითხვა ამ მასალაში? ვკითხულობთ: "რუსი პროტესტანტების სოციალური მიმართულება, მათი პატრიოტული სწრაფვა ასევე კონკრეტულ პოლიტიკურ საქმიანობაშიც აირეკლება. რუსული პროტესტანტიზმის პოლიტიკური ორიენტირება განსაკუთრებით გამოკვეთილად ორმოცდაათიანელებში გამოიხატება. ღვთისმსახურებისათვის განკუთვნილი შენობების გაფორმებაში ხშირად გამოიყენება რუსეთის დროშები, და დემოკრატიის გამარჯვებისათვის რეგულარული ლოცვებიც არ წარმოადგენს იშვიათობას. წინასაარჩევნო კამპანიებში აქტიური მონაწილეობა (ჩვეულებრივ "Яблоко"-ს მხარეზე, ხანდახან СПС) - ორმოცდაათიანელთა თემების ცხოვრების ნორმაა. თუმცა, წინასაარჩევნო კამპანიებში აქტიური მონაწილეობა მხოლოდ ორმოცდაათიანელთა შორის როდია გავრცელებული. 1999 წლის დუმის არჩევნებზე, მაგალითად, ერთ-ერთი ყველაზე დიდი რუსული მეთოდისტური თემი - ეკატერინბურგის - სერიოზულ უსიამოვნებებს შეეჯახა საოლქო საარჩევნო კომიტეტთან, იმიტომ რომ ფორმალურად "Яблоко"-ს წინასაარჩევნო შტაბში შევიდა, რითაც საარჩევნო კანონმდებლობა დაარღვია. პროტესტანტები მხურვალე პატრიოტები, დიდებული და აყვავებული რუსეთის ქომაგები არიან; მათ შორის, მაგალითად, რთული არაა ჩეჩნეთის ომში სრულ გამარჯვებამდე ომის მომხრეების პოვნა". (02.06.2004).
და, დამიჯერეთ, ასეთი მაგალითების მოყვანა უსასრულოდ შეიძლება...
შეუძლიათ თუ არა ეკლესიებს გამოსწორება?
მაგრამ პროტესტანტთა შორისაც მოიძებნებიან გულწრფელი ადამიანები, რომელთაც არ სურთ თვალის დახუჭვა რელიგიური ავტორიტეტებისა და მთლიანად რელიგიური მასის ანტიბიბლიურ პოზიციაზე, რომლებიც ჩვეულებრივ იგნორირებას უკეთებენ პრინციპს, არ იყვნენ "ამ ქვეყნიერების ნაწილი" და მზადყოფნით ერევიან პოლიტიკაში. ასეთი მოაზროვნე ადამიანების პოზიცია, ეჭვგარეშეა, დაფასებას იმსახურებს. ამიტომ მაგალითის სახით მინდა რამოდენიმე ციტატა მოვიყვანო მსგავსი წყაროებიდან.
ზემოთ უკვე ციტირებული ბაპტიზმის უკრაინელი წარმომადგენელი ი.ი. ლეშუკი თავის სტატიაში "ეკლესია და პოლიტიკა" ეკლესიაების პოლიტიკურ სტიქიებში ჩართვის პრობლემატიკას ეხება. ის შემდეგს წერს: "Бог, Народ, Україна - наша мета єдина! (ჩვენი მიზანი ერთია - ღმერთი, ერი და უკრაინა!)". "Через покаяння - до процв?тання! (მონანიების მეშვეობით - აყვავებამდე!)". ეს ლოზუნგები ერთ-ერთ ქრისტიან-დემოკრატიულ პარტიას ეკუთვნის. მრავალი მორწმუნე ამ სიტყვებს ღრმად არ უფიქრდება, ისინი უბრალოდ ასეთი მიზნების დასახვით არიან აღფრთოვანებულნი. ეკლესიები - აღფთოვანებულები არიან, ქრისტიანობის პოლიტიზირების პროცესი ისე აღიქმება როგორც პროგრესი და ზემოდან მომდინარე კურთხევა. სამწუხაროდ, ის გახმაურებული სკანდალები და ვნებებიც კი, რომლებიც საარჩევნო კამპანიებს ახლავს, ვერ აიძულებს ზოგიერთ ქრისტიანს, დაფიქრდნენ ეკლესიის პოლიტიკურ მორევში "ჩათრევის" რეალურ შედეგებზე. ამის მიზეზები გასაგებია: "ბევრი მოვა ჩემი სახელით... და ბევრს შეიყვანენ შეცდომაში" (მათე 24.3-5). ჩვენს დღეებში კი არა მხოლოდ რელიგიური ცრუმოღვაწეები, არამედ ასევე მრავალი პოლიტიკური ლიდერები (რა თქმა უნდა გამონაკლისები არსებობენ!) და პარტიები ქრისტიანობის სახელით, ქრისტიანული ლოზუნგებით, "ცხვრის ტყავებში გადაცმულნი" მოდიან... ხოლო პრობლემის მთავარ ფესვს თუ დავუკვირდებით, მაშინ ზოგიერთი პოლიტიკოსისათვის - "დოლარი უფრო მნიშვნელოვანია ვიდრე სიმართლე", ანუ, "რადგან ფულის სიყვარული ყოველგვარი ბოროტების ფესვია, და ზოგიერთები, რომლებმაც ასეთი სიყვარული განივითარეს, ჩამოშორდნენ რწმენას და მრავალი ტკივილი მიაყენეს საკუთარ თავს" (1 ტიმოთე 6.10). ზუსტად ასე იწყება ეკლესიისა და მისი მსახურების სულიერი დაცემის გზა".
შემდგომ ავტორი მკითხველს აღძრავს დაფიქრდეს აქტუალურ კითხვებზე: "შესაძლებელია თუ არა თანამედროვე წარმატებული პოლიტიკოსი, სულიერი ადამიანი იყოს ქრისტიანული გაგებით, და წარმატებული ქრისტიანი რომ იყოს კარგი პოლიტიკოსი თანამედროვე საზოგადოებაში? თანხმობაშია თუ არა პოლიტიკური საქმიანობა და პოლიტიკური ბრძოლა სახარებისეულ პრინციპებთან? საჭიროა თუ არა ეკლესიისათვის ძალაუფლების, პატივისცემისა და აღიარების ძიება პოლიტიკური მეთოდებით "ამ ქვეყნიერების ღმერთის" სამეფოში? თავსებადია თუ არა ღვთისმსახურისა და პოლიტიკური მოღვაწის საქმიანობა, რომლის ხელშიც შეიძლება ძალოვანი სტრუქტურებიც აღმოჩნდეს? სამართლიანია თუ არა უკრაინის პრეზიდენტის შეშფოთება, რომელიც მან 1998 წლის 12 მაისს გამოხატა უკრაინელი ერისადმი მიმართვის დროს იმასთან დაკავშირებით, რომ "პრაქტიკულად ყველა უკრაინული კონფესია ჩაბმულია" პოლიტიკურ ბრძოლებში"? ეს კითხვების მხოლოდ გარკვეული ნაწილია, რომლებზე პასუხის გაცემაც შეუძლებელია ბიბლიაზე და ქრისტიანობის თითქმის 2000 წლიან ისტორიაზე სერიოზული დაფიქრების გარეშე".
ი.ი. ლეშუკი ასევე ღიად აღწერს იმ მიზეზებსაც, რომელთა გამოც პროტესტანტული სფეროს უდიდესი ნაწილი ყურადღებას არ აქცევს ბიბლიურ მოწოდებას "არ იყვნენ ამ ქვეყნიერების ნაწილი". ასე, მაგალითად, ავტორი წერს: "ეკლესიისა და პოლიტიკის ურთიერთდამოკიდებულების პრობლემების განხილვის აქტუალურობა იმ მიზეზითაცაა განპირობებული, რომ მოცემული პრობლემა არასაკმარისად შუქდება ქრისტიანულ პრესაში, და საერთოდ, სასაუბრო დონეზეც კი "პოლიტიკურად მიზანშეწონილ" დუმილს ამჯობინებენ. თუმცა, ასეთი მიდგომა დამახასიათებელია პოლიტიკური სამყაროსათვის, მას ადგილი არ უნდა ჰქონდეს ქრისტიანთა შორის. "თქვენი დიახ იყოს დიახ, არა კი - არა. რაც ამაზე მეტია, ბოროტისგან არის" (მათე 5.37), - ასწავლიდა იესო ქრისტე".
იმას, თუ რამდენად უნდა გამოიხატებოდეს ქრისტიანის ანგარიშვალდებულება სახელმწიფოსთან მიმართებაში, რომელშიც ის ცხოვრობს, ი.ი. ლეშუკი შემდეგნაირად ხსნის: "ქრისტიანი საზოგადოებაში ცხოვრობს (სწავლობს, მუშაობს, ისვენებს და ა.შ.), "კეისარს კეისრისას აძლევს, ღმერთს ღვთისას" (მათე 22:21); ქრისტიანი ლოცულობს ხელისუფალთათვის და საზოგადოების კეთილდღეობაზე ზრუნავს. თუმცაღა, ამავდროულად, მას ყოველთვის ახსოვს, რომ, თუმცა, "ბატონის მოწყალებას მრავალნი ეძებენ, მაგრამ კაცის განკითხვა უფლისგან არის" (იგავები 29:26 საპ.თარგ.). სხვაგვარად რომ ვთქვათ, ღვთაებრივი ფაქტორის პრიორიტეტი იმაში მდგომარეობს, რომ "თუ უფალი არ ააშენებს სახლს, ამაოდ გაირჟებიან მისი მშენებლები; თუ უფალი არ დაიცავს ქალაქს, ამაოდ ფხიზლობს გუშაგი" (ფსალმუნები 126:1 საპ.თარგ.). აქედან გამომდინარე, საზოგადოებაში ქრისტიანის აქტიურობა სულაც არ გულისხმობს მთლიანი ეკლესიის პოლიტიზირებას, რომლის ქვეშაც უნდა გავიგოთ ღვმდელმსახურებისა და მორწმუნეების პირდაპირი ჩართვა პოლიტიკურ საქმიანობაში, სხვა პარტიებთან პოლიტიკურ ბრძოლებში მონაწილეობას, კონკრეტული ქრისტიანული და დემოკრატიული პარტიების, ფრაქციებისა და ა.შ. შექმნასა და მხარდაჭერას. ...იესო ქრისტეს ჩანაფიქრის თანახმად, ეკლესია - ეს არასამთავრობო ორგანიზაცია როდია ამ სიტყვის ჩვეული გაგებით, არამედ, პირველ ყოვლისა, სულიერად ცოცხალი ორგანიზმია -"ეკკლესია", ანუ ქვეყნიური, მანკიერი სისტემიდან სულიერად მოწოდებულთა და გამოძახებულთა კრება ("ბჭენი ჯოჯოხეთისანი")".
თავისი სტატიის ბოლოს ავტორი აღძრავს მორწმუნე ადამიანებს დაფიქრდნენ კითხვებზე, რომლებსაც პირდაპირი შეხება აქვთ უფლის წინაშე მათ მდგომარეობასთან:
"მაშ ასე, რომელი ძალით სურთ საკუთარი თავის გამაგრება თანამედროვე ქრისტიანებს, თანამედროვე ეკლესიას? პოლიტიკურით - თუ წმინდა სულის ძალით? რომელი "კრიშის" ან "ჩრდილის" ქვეშ უნდათ თავის შეფარება თანამედროვე მორწმუნეებს? ხელისუფლების - თუ უფლის? რადგან, როგორც ქრისტიანობის ერთმა თანამედროვე ლიდერმა თქვა: "რაც უფრო ბევრია პოლიტიკა, მით ნაკლებია რწმენა. რადგან თავად სიტყვა "პოლიტიკა" (ივრითზე "პილუგ") ნიშნავს "დაყოფას". და ბოლოს, თანამედროვე ქრისტიანი ღვთისმეტყველები აღნიშნავენ, რომ ეკლესიების აქტიურ პოლიტიკურ საქმიანობაში ჩართვის შესაძლო ნეგატიური შედეგები შეიძლება იყოს: ეკლესიის ქვეყნიერებასთან შერწყმა, სახელმწიფო ხელისუფლებასთან სიმფონია, რომელიმე განსაზღვრულ პოლიტიკურ მოძრაობასთან კავშირი, რომელიც პირადი ინტერესების დაცვამდე, ასევე ეკლესიის განსაზღვრულ პოლიტიკურ წრეებზე დამოკიდებულ ორგანიზაციად ქცევამდე, და მორწმუნეთა არა იმდენად სულიერი საკითხების მოგვარებაზე ორიენტაციამდე, რამდენადაც მოსახლეობის სოციალურ-ეკონომიკური საკითხების მოგვარებამდე მიმყვანია".
მხოლოდ ისღა რჩება იმ გაფრთხილებებს დავეთანხმოთ, რომლებიც ი.ი. ლეშუკმა გააკეთა თავის სტატიაში, იმ ადამიანების მისამართით, რომლებიც საკუთარ თავს ქრისტეს მიმდევრებს უწოდებენ. ნუთუ არ სურთ თავად მორწმუნე ადამიანებს, რომ ყური დაუგდონ მსგავს გაფრთხილებებს? გააჩნიათ თუ არა მათ დღეს ღვთის წინაშე იმის სიმამაცე და პატიოსნება, რომ ქვეყნიერების პოლიტიკურ საქმეებისადმი საკუთარ დამოკიდებულებას გადახედონ? თუ მრავალი მათგანისთვის მაინც ისაა იოლი, რომ საკუთარი აზროვნება იმ მძლავრ ქვეყნიურ გავლენას დაუქვემდებარონ, რომელიც ე.წ. "ქრისტიანებში" შეიმჩნევა? რავიცი, ყველა საკუთარ არჩევანს აკეთებს...
ცნობილი სამამულო რელიგიური მოღვაწე ვ.პ. ვიხლიანცევი, ერთ-ერთ თავის ნაშრომში ასევე შეეხო თანამედროვე ეკლესიებისა და პოლიტიკური ძალების ურთიერთდამოკიდებულების პრობლემას. აი როგორ დასკვნამდე მივიდა ის:
"არა, არ ჰგავდნენ პირველი ქრისტიანი მწყემსები დღევანდელ ხელმძღვანელებს. ისინი არ სხდებოდნენ მრგვალ მაგიდასთან პილატესთან ერთად და არ უწერდნენ მისალოც ბარათებს "ბატონ ნერონს". შეიცვალა თუ არა ხელისუფლების ხასიათი? არა, არ შეიცვალა. იქნებ, რწმენის ხასიათი შეიცვალა? ...ნუთუ მიწიერი გამოგონებები არ არის - დემოკრატია და სოციალიზმი? გამოდგებიან კი ისინი ზეცისათვის?"
ეხება რა ზოგიერთ გამოჩენილ რელიგიურ პირს, ვ.პ. ვიხლიანცევი აღნიშნავს:
"მთელ მსოფლიოში ცნობილი ბ. გრეჰემი, როგორც ამბობენ, ხშირად მოითხოვს დიდებული მმართველებისაგან, რომლებთანაც ფართო ურთიერთობა აქვს, რომ მოინანიონ, მაგრამ რა სარგებელია ასეთ სიტყვებში, თუ ის მეორე წუთსვე მიდის ამერიკის პრეზიდენტთან ერთად გოლფ-კლუბში ერთი პარტია გოლფის სათამაშოდ, ან სხვა დროს "ტელეკამერებისა და ტრადიციების გულისთვის" შემწვარ ბუზებს მიირთმევს ინდუს მეფესთან ერთად (იხ. B.Graham by J.Pollok). რა თქმა უნდა, წმინდა წერილი ამბობს: ყველასთან მშვიდობა შეინარჩუნეთ, ოღონდ ორ შემთხვევაში - თუ ეს შესაძლებელია და, რაც უფრო მნიშვნელოვანია, თუ თქვენი მხრიდან შესაძლებელია (რომაელები 12.18). ნებისმიერ ფასად შენარჩუნებული მშვიდობა - ეს ლაჩრობაა" ("რა ძალაა ეს?").
მსგავსი სამწუხარო მდგომარეობა შეიმჩნევა, როგორც აღმოსავლურ ეკლესიებში, ასევე დასავლურ ეკლესიებშიც. და იქაც არსებობენ ისინი, ვისაც არ შეუძლია "ქრისტიანობის" ქვეყნიერებასთან შერწყმასთან შეგუება. ამის მაგალითად შეგვიძლია მოვიყვანოთ სტატია, რომელიც ფილოსოფიის დოქტორმა ჩარლზ რ. ტაიბერმა დაწერა. ამ პრობლემისადმი მიძღვნილ ნაშრომში ის წერს:
"მრავალმა ეკლესიამ და სინაგოგამ საზოგადოებაში განსაკუთრებული კეთილგანწყობილი დამოკიდებულება მიიღეს, და ყველა მათგანმა სახელმწიფოსაგან პოლიტიკური მხარდაჭერა მიიღო (მაგალითად, საგადასახადო შეღავათები). და ისინი ამაზე, ყოველგვარი პროტესტის გარეშე წავიდნენ და უსიტყვოდ დათანხმდნენ მათი საქმიანობის სფეროს მასიურ შეზღუდვებს. მათ საკუთარ თავს უფლება მისცეს დამყოლი კაპელანები გამხდარიყვნენ სახელმწიფოსა და საზოგადოების სამსახურში, "ღვთაებრივი" კეთილგანწყობის გარანტირებული ხმებით უზრუნველყოფაზე საჯარო მანიფესტაციებზე და ნებისმიერ უფლებაზე უარის თქმაზე, აღარაფერს ვამბობთ მოვალეობაზე, პროტესტი გამოხატონ ისეთი პოლიტიკის წინააღმდეგ, რომელიც სავსებით საეჭვო შეიძლება ყოფილიყო ღვთის სამეფოს თვალსაზრისით, რომელსაც თითქოსდა ისინი წარმოადგენენ. მათ საკუთარ თავს უფლება მისცეს მოსამსახურე ორგანიზაციები გამხდარიყვნენ ინდივიდუალური მოთხოვნილებებისა და ოჯახების ემოციური საჭიროებების შესავსებად იმის მაგივრად, რომ იმ სამეფოს სადარაჯოზე მდგარიყვნენ რომელიც ძირეულად განსხვავდება მიწიერი სამეფოებისაგან. ...ბედის ირონიით, ბოლო ათწლეულების განმავლობაში, ამ ჯგუფებმა რაც უფრო მიაღწიეს დიდ აყვავებას, მრავალი მათგანი მისტიკური "ქრისტიანული ამერიკის" ხმამაღალ წარმომადგენლებად და "ამერიკული ცხოვრების წესის" თავგამოდებულ დამცველებად იქცნენ. ("ეკლესია საზოგადოებაში: უნდა ჰქონდეს თუ არა მას ძალაუფლება?").
"ლათინური ამერიკის ენციკლოპედიაში" აღნიშნულია:
"ლათინურ ამერიკაში პროტესტანტიზმიც მოერგო... ქვეყნის არჩევნების სისტემას. ადგილობრივი პასტორები ხშირად იქცევიან ხოლმე კლიენტებად, რომლებიც პოლიტიკური პატრონების დაცვით სარგებლობენ, და არჩევნებზე მათ ხმებით უზრუნველყოფენ, ხელისუფლების მხრიდან მათი ეკლესიებისადმი კეთილგანწყობილების სანაცვლოდ".
"ლათინოამერიკულ კვლევით მიმოხილვაში" ნათქვამია: "ქვეყანაში თავისი შემოსვლის მომენტიდან, გვატემალაში პროტესტანტიზმმა ჯვარი დაიწერა პოლიტიკასთან", და შემდგომ ნათქვამია, რომ ის "იმავე დონით იყო პოლიტიკური და სოცისლური ქცევის მანერის გადამცემი, რა დონითაც რელიგია". მსგავსი აზრი აღნიშნეს ჯონათან ლინმა და ენტონი ჯეიმ: "უცნაურია, მაგრამ დღეს პოლიტიკოსები მორალზე საუბარს ამჯობინებენ, ეპისკოპოსები კი - პოლიტიკაზე".
ზემოთ აღწერილი სიტუაცია აბსოლუტურად ჩვეულებრივ მოვლენად ითვლება მსოფლიოს მრავალ ქვეყანაში. ამის გამო ზოგიერთი მღვდლებიც კი უხერხულად გრძნობენ თავს იმის გამო რაც მათ თვალწინ ხდება. მაგალითად, ფუნდამენტალისტი პასტორი კიტ გეპხარდი აღიარებს: "ახალგაზრდობაში მე გამუდმებით მესმოდა, რომ ეკლესიები არ უნდა ერეოდნენ პოლიტიკაში. ეხლა კი ისე ჩანს, რომ ჩაურევლობა ცოდვად ითვლება".
მაშ რატომღა ერევა მრავალი სასულიერო პირი პოლიტიკაში? მათ ყოველთვის სამყაროს უკეთესობისაკენ შეცვლის კეთილშობილური სურვილი ამოძრავებთ? პასუხის მისაღებად ჩვენ შეგვიძლია I საუკუნის ზოგიერთი რელიგიური მოღვაწის მაგალითი განვიხილოთ. იმ დროს იუდაურ უზენაეს სასამართლოს მღდელმთავარი და ისრაელში არსებული სხვადასხვა გავლენიანი რელიგიური მიმდინარეობის წარმომადგენლები შეადგენდნენ, - ფარისევლები და სადუკევლები. ღვთის ძის აქტიური საქმიანობით აღშფოთებულნი, ისინი ასე მსჯელობდნენ: "თავი რომ დავანებოთ, ყველა ირწმუნებს მას [იესოს], მოვლენ რომაელები და წაგვართმევენ ადგილსაც და ერსაც" (იოანე 11:48).
"წაგვართმევენ ადგილსაც და ერსაც"... დიახ, ამ რელიგიური მოღვაწეებისთვის პირველ ადგილზე საკუთარ მდგომარეობაზე, გავლენაზე და ავტორიტეტზე ზრუნვა იდგა (მათე 23:2-8). მათი აზრით, ეს ყოველივე უკვე "მათი" იყო, ანუ მათ ეკუთვნოდა. პოლიტიკოსების წინაშე პირფერობით, ასეთმა სასულიერო პირებმა გამოჩენილი პოსტები მიიღეს, რითაც საკუთარ თავს გამოჩენილი და მდიდრული ცხოვრებისაკენ გაუხსნეს გზა. ამიტომ, უნდა გვიკვირდეს, თუ დღეს რატომ ცდილობენ ასე დიდი რაოდენობით სხვადასხვა მიმართულების რელიგიური ლიდერები მჭიდრო კავშირები დაამყარონ სახელისუფლებო სტრუქტურებთან ან მხარი დაუჭირონ ამა თუ იმ პოლიტიკურ პარტიებს? სამწუხაროდ, ყოველთვის ღირს გვახსოვდეს, რომ ქრისტიანობა ყოველთვის იქ დასრულდება, სადაც სუფთა მერკანტილური ინტერესები იწყება.
სახასიათოა, რომ რელიგიური ლიდერების პოლიტიკაში მონაწილეობისადმი სკეპტიკურ დამოკიდებულებას, მრავალი მოაზროვნე ადამიანი გამოხატავს, რომლებიც ამავე ეკლესიის მრევლის წევრები არიან. როგორც ცნობილია რომის პაპის ინიციატივით 1986 წლის 27 ოქტომბერს იტალიის ქალაქ ასიზიში არცთუ მცირე რელიგიების წარმომადგენელთა შეხვედრა შედგა, რომლის მიზანსაც წარმოადგენდა ერთობლივი ლოცვა მსოფლიო კონფლიქტების დარეგულირების აუცილებლობის შესახებ. თავის დასკვნით მოხსენებაში იოანე პავლე II-მ თქვა: "ჩვენ ვიწვევთ ქვეყნიურ მმართველებს, რათა ყურადღება მიაქციონ მშვიდობისათვის ღვთის მიმართ ჩვენს მიერ წარმოთქმულ ლოცვას". შესაძლოა, ერთი შეხედვით ასეთ კეთილშობილურ აქციას ეკლესიის ჩვეულებრივი წევრების საერთო მოწონება დაემსახურებინა. თუმცა ყველა ადამიანი როდი გამოეხმაურა ამ ღონისძიებას დადებითად.
ქრისტიანულმა ჟურნალმა "გამოიღვიძეთ!" გამოკითხვა ჩაატარა იტალიის ხვადასხვა ქალაქებში, რომლის დროსაც ასობით ადამიანისაგან, რომელთა უმრავლესობაც კათოლიკეები იყვნენ, ინტერვიუები იქნა აღებული. როდესაც მათ ჰკითხეს, შეუწყობს თუ არა ხელს მსგავსი ინიციატივები ომის მოსპობას, გამოკითხულთა 70-მა პროცენტმა უპასუხა "არა", 17 პროცენტი თვლიდა, რომ ეს მხოლოდ პირველი ნაბიჯი იყო, და მხოლოდ 10 პროცენტი ფიქრობდა, რომ ეს პოზიტიური მოქმედების სახე იყო.
მაგალითად, ერთმა ახალგაზრდა გოგონამ თქვა: "ისეთი შეხვედრები, როგორიც ესაა, დამხმარეს არ წარმოადგენს რელიგიური გულგრილობის წინააღმდეგ ბრძოლაში. ეკლესიები ნაკლებად უნდა ინტერესებოდნენ პოლიტიკით, თუ მათ სურთ, რომ ღმერთმა ისმინოს მათი".
შეკითვაზე: "რა უნდა გააკეთონ ეკლესიებმა, რათა უფრო ეფექრურად შეუწყონ ხელი მშვიდობას?" სხვა კათოლიკემ უპასუხა, რომ "მათთვის საჭიროა ჩამოსცილდნენ ყოველგვარ ქვეყნიურ ურთიერთობებს და ადამიანებს იარაღის გარეშე ცხოვრება ასწავლონ".
კიდევ ერთმა ახალგაზრდა კათოლიკე ქალმა თქვა: "ეკლესიას შეეძლო კარგი მაგალითი მიეცა, ომებში და პოლიტიკაში ნეიტრალური პოზიციის დაჭერით. მაგრამ ეხლა უკვე ძალიან გვიანაა" ("გამოიღვიძეთ!", 8.03.1988 წ. [რუს])
გამართლებულია თუ არა ქრისტიანების პოლიტიკაში ჩარევა?
ქრისტიანების პოლიტიკაში მონაწილეობა არა მხოლოდ დაუშვებელია ბიბლიის თვალსაზრისით, არამედ ის უბრალოდ უაზროცაა. თუნდაც, თუ ადამიანი, რომელიც საკუთარ თავს ქრისტიანად თვლის, ყველაზე საუკეთესო აღძვრებიდან გამომდინარე გადაწყვეტს რაიმე შეცვალოს პოლიტიკურ სფეროში და ფიქრობს, რომ ამ ყოველივეთი სხვების დახმარებისა და ღვთის განდიდების შესაძლებლობა გაჩნდება, მისი ძალისხმევა კრახისთვის იქნება განწირული. და მსგავსი მაგალითები საკმარისზე მეტია.
მაგალითად, შეერთებულ შტატებში შექმნილი ორგანიზაცია "მორალური უმრავლესობის" აქტივისტმა პოლ ვეირიჩმა, ჟურნალში "ქრისტიანობა დღეს" შემდეგი აზრი გამოთქვა: "მაშინაც კი თუ ჩვენ ვიმარჯვებთ არჩევნებში, ჩვენ არ ძალგვიძს იმ პოლიტიკის გატარება, რომელსაც ჩვენ ვთვლით მნიშვნელოვნად". მან ასევე აღნიშნა: "საზოგადოების კულტურა სულ უფრო და უფრო ემსგავსება კანალიზაციის წყალსაწრეტს. ჩვენ გლობალური მაშტაბის კულტურული კრიზისი დაგვეცა, იმდენად ღრმა კრიზისი, რომ არავითარ პოლიტიკას არ ძალუძს მისი დაძლევა". 1989 წელს ამ ორგანიზაციამ დაშლის შესახებ გააკეთა განცხადება, რადგან საკუთარი თავისადმი დასმული უპირველესი ამოცანების შესრულებაც კი ვერ შეძლო.
ამის გათვალისწინებით სამაგალითოა, თუ რა თქვა მწერალმა და მიმომხილველმა კელ ტომასმა იმის შესახებ, რაც, მისი აზრით, უმთავრესადაა ხელის შემშლელი პოლიტიკური მეთოდებით საზოგადოების პრობლემების მოგვარებაში: "სამყაროს შეცვლა მხოლოდ ადამიანების გულების შეცვლითაა შესაძლებელი და არა არჩევნებზე კანდიდატების შეცვლით, რადგან ჩვენი მთავარი პრობლემები ეკონომიკური და პოლიტიკური კი არაა, არამედ ზნეობრივი და სულიერი".
აი კიდევ რაზე ღირს პოლიტიზირებული განხრის "ქრისტიანებისათვის" დაფიქრება. მოსაზრება იმის შესახებ, რომ პოლიტიკური ძალაუფლება რომ ქრისტიანების ხელში მოქცეულიყო, ცხოვრება სულ სხვაგვარი გახდებოდა (და თითქოსდა თვით ზეციური სამეფო ჩამოვიდოდა დედამიწაზე), აბსურდული და არარეალისტურია მრავალი ნათელი მოზეზის გათვალისწინებით. ასეთი ეჭვის პრეცენდენტები საკმაოდ ბევრი არსებობს. ერთ-ერთ მათგანს მსოფლიოში ყველაზე "დემოკრატიული" და "რელიგიურად-თავისუფალი" სახელმწიფო - აშშ წარმოადგენს.
ცნობილია თუ არა თქვენთვის, რომ, ჩატარებული კვლევების თანახმად, ამერიკის პრეზიდენტებიდან 42 "ქრისტიანული" ეკლესიების წარმომადგენლები გახლდნენ. პრეზიდენტ კენედის გარდა, რომელიც კათოლიკე გახლდათ, თეთრი სახლის ყველა "პატრონი" პროტესტანტი იყო. მაგალითად, ჯიმი კარტერი და ბილ კლინტონი ბაპტისტური ეკლესიის წარმომადგენლები გახლდნენ. პრეზიდენტი ჯორჯ ბუში-უმცროსი კი თავიდან საეპისკოპოსო ეკლესიას მიეკუთვნებოდა (ისევე როგორც მამამისი, ჯორჯ ბუში-უფროსი), მაგრამ შემდგომ მეთოდისტი გახდა. ბარაკ ობამა მრავალი წლის განმავლობაში მიეკუთვნებოდა ქრისტეს გაერთიანებულ ეკლესიას.
ენციკლოპედია "Facts About the Presidents" მონაცემების თანახმად, ამერიკის 11 პრეზიდენტი იყო საეპისკოპოსო ეკლესიის წევრი, 10 - პრესვიტერიანული ეკლესიის. აშშ-ს ხუთი პრეზიდენტი მეთოდისტი იყო, ოთხი - ბაპტისტი და უნიტარიანელი, სამი - ქრისტეს მიმდევართა ეკლესიის წარმომადგენლები იყვნენ ("Disciples of Christ"), ორ-ორნი - კვაკერები, კონგრეგაციონალისტები და ჰოლანდიური რეფორმირებული ეკლესიის მრევლი ("Dutch Reformed Chirch").
ამგვარადვე გამოიყურება რელიგიური კუთვნილების საქმე აშშ-ს ვიცე-პრეზიდენტების შემთხვევაში. მათ შორის 12 პრესვიტერიანელი, 10 საეპისკოპოსო ეკლესიის წევრი, ოთხი ჰოლანდიური რეფორმირებული ეკლესიის მრევლი, კონგრეგაციონალისტი, მეთოდისტი და ბაპტისტი, სამი უნიტარიანელი, თითო-თითო კვაკერი, ქრისტეს მიმდევრების ეკლესიის მრევლი და ლუთერანი იყო. დანარჩენი ვიცე-პრეზიდენტები საკუთარ თავს პროტესტანტებს უწოდებდნენ, განსაზღვრული დენომინაციისადმი საკუთარი თავის მიკუთვნების გარეშე.
აშშ-ს კონგრესის ზედა პალატაში - სენატში - 2007 წელს 100 სენატორი იყო. მათ შორის იყვნენ 25 კათოლიკე, 12 პრესვიტერიანელი, 11 მეთოდისტი, 10 საეპისკოპოსო ეკლესიის წევრი, 7 ბაპტისტი, 5 მორმონი, სამ-სამი კონგრეგაციონალისტი და ლუთერანი, ორი პროტესტანტი (დენომინაციის მითითების გარეშე), ორი ქრისტეს გაერთიანებული ეკლესიის წარმომადგენელი, თითო ქრისტეს ეკლესიის, უფლის ეკლესიის, ბერძნული მართლმადიდებელი ეკლესიის, ევანგელისტური ეკლესიის, სახარების საერთაშორისო ეკლესიის, ბიბლიური ეკლესიისა და უნიტარული უნივერსალისტური ეკლესიის წევრი.
დამეთანხმეთ, ჩვენს წინაშე სავსებით მრავალფეროვანი სურათი იშლება. თუ აშშ-ს ავიღებთ, მაშინ გამოდის, რომ ხელისუფლების ყველა საფეხურზე უკვე სავსებით დიდი ხნის განმავლობაში იმყოფებიან პროტესტანტები. თანაც, მათი რაოდენობრივი უპირატესობა უდავოა. აბა, მეტი როგორიღა "ქრისტიანობის" გამარჯვება უნდა მოხდეს უღვთოებაზე, თანაც მსოფლიოში ყველაზე გავლენიანი ქვეყნის სახელმწიფო სტრუქტურების სათავეებში? თანაც თავისი ეკლესიის მრავალი "წინ წასული" წარმომადგენლები არ იღლებიან გარშემომყოფი მსოფლიოს შიგნიდან შეცვლის აუცილებლობაზე ლაპარაკით, პოლიტიკური ხელმძღვანელობის წიაღში "ქრისტიანული იდეის" ჩანერგვის გზით! ა ბატონო, ესეც ასეთი "ჩანერგვის" ფაქტიური მტკიცებულება. თუმცა...
თუმცა შეერთებული შტატების პოლიტიკურ ხელმძღვანელობაში პროტესტანტების ასე ღია და მძლავრი ყოფნა, გახდა ამ სახელმწიფოს ჭეშმარიტად ქრისტიანული განვითარებისა და საქმიანობის საფუძველი? ნუთუ თავად ამერიკელებს შეუძლიათ იმის თქმა, რომ მათმა პოლიტიკურმა სისტემამ, რომელსაც პროტესტანტები მართავენ, მათი ცხოვრება ჭეშმარიტად სახარებისეული ცხოვრების ნიმუშად აქცია? ან, იქნებ, ვინმე დაიწყებს იმის მტკიცებას, რომ ბოლო ათწლეულების განმავლობაში, როდესაც მსგავსი "ქრისტიანები" დგანან ხელისუფლების საჭესთან, ამერიკამ თავის მიწაზე ღვთის სამეფოს ინტერესების არეკვლა და პოლიტიკური ბერკეტების დახმარებით, სამთო ქადაგებისას იესოს მიერ გადმოცემული, თუნდაც სულ უბრალო პრინციპების ხორცშესხმა შეძლო?
სამწუხაროა, მაგრამ არაფერი მსგავსის თქმა არ შეიძლება! აშშ საომარ კონფლიქტებს აღვივებდა მსოფლიოს სხვადასხვა რეგიონებში ან ძალიან ადვილად ებმებოდა მასში. ამერიკელი სამხედროები აწყობდნენ იუგოსლავიის დაბომბვებს, ახორციელებდნენ ერაყში, ავღანეთში და მსოფლიოს სხვა ტერიტორიებზე შეჭრას. განა აშშ-ს პროტესტანტ პოლიტიკოსებს არ აქვთ, მთელ მსოფლიოში ამერიკული იარაღის ოფიციალურ გაყიდვასთან პირდაპირი შეხება, რის შედეგადაც ვითარდება სამხედრო კონფლიქტები, მასიური მკვლელობები და ტერორი?
და როგორ შეიძლება აქ არ დაეთანხმო ისტორიკოს ერნესტო გალი დელა ლოჯიას აზრს, რომლმაც ხაზი გაუსვა იმას, რომ "რელიგია და პოლიტიკური ძალაუფლება - ერთი მედლის ორი მხარეა"? (გაზეთი "Avvenire"). ამიტომ გასაკვირი არ არის, რომ ბრიტანელი ჟურნალისტი ანტონი ლეჟენი, პოლიტიკაში რელიგიური მოღვაწეების ჩაბმის შესახებ საუბრისას, ერთხელ აღძრული იყო დაეწერა: "პოლიტიკური მღვდლები იმარჯვებენ.... ეკლესიას თუ იმაზე მეტის შემოთავაზება არ შეუძლია, ვიდრე სინათლეა, მაშინ რისთვისაა საჭირო ეკლესიაში სიარული?". დიახ, თანამედროვე ეკლესიებს ძალაუფლება სწყურიათ! მისი მიღება კი სადაა შესაძლებელი, თუ არა პოლიტიკურ სფეროში?
ეს იმის რეალური მაგალითებია, თუ რა მოსდის ე.წ. "ქრისტიანულ" პოლიტიკას. როდესაც ასეთი ადამიანები ხელისუფლებამდე აღწევენ ისინი არაფრით არ განსხვავდებიან პოლიტიკოს-ათეისტებისაგან და მათ "ანგარიშზე" სულ უფრო მეტი ცოდვა გროვდება. ეს კი მხოლოდ და მხოლოდ იმის დამატებით მტკიცებულებას ემსახურება, რომ ჭეშმარით ქრისტიანობას არ შეიძლება რაიმე საერთო ჰქონდეს უკანონობაში მომაკვდავ ქვეყნიერების საქმეებთან. პროტესტანტებისგან განსხვავებით, რომლებიც პოლიტიკისაკენ ილტვიან, ქრისტე არასოდეს ილტვოდა, ამ ქვეყნიერების ძლიერებთან ერთად ერთ მაგიდაზე დამჯდარიყო. პირიქით, მათ ის გაასამართლეს და სასტიკი სიკვდილი მიუსაჯეს. რისთვის? იმისათვის, რომ ის არ იყო "ამ ქვეყნიერების ნაწილი"!
იესოს მშვენივრად ესმოდა, რომ ამ ქვეყნიერების წყობის მკურნალობა უაზრობა იყო. ღმერთი არ ამბობს თავის სიტყვაში, რომ მას სურს არასრულყოფილ ადამიანურ სისტემაში შეასწოროს, შეარემონტოს და შეაკეთოს სადმე რამე. არა. ბიბლია არაორაზროვნად საუბრობს ქვეყნიური მმართველობის ყველა ფორმის და, საერთოდ მთელი დღევანდელი სისტემის სრულ განადგურებაზე, რომლითაც დღეს საზოგადოება ხელმძღვანელობს (ფსალმუნები 110:5,6; დანიელი 2:44; 2 პეტრე 3:7,10). იქნება "ახალი მიწა", ანუ ახალი ადამიანური საზოგადოება! (გამოცხადება 21:1). ესპანელი მწერალი და სწავლული მიგუელ დე უნამუნო სრულიად მართალი იყო, როდესაც წერდა: "ქრისტიანის სამშობრო ამ ქვეყნიერების ნაწილი არ არის... ქრისტიანობა აპოლიტიკურია".
მაგრამ ესმით კი ეს მათ, ვინც ჩვეულებრივ თავს "ქრისტიანს" უწოდებს და ამავდროულად თავს არ იწუხებს იმის აუცილებლობაზე ღრმა დაფიქრებით, რომ არ იყოს ამ ცოდვილი ქვეყნიერების ნაწილი? განა ასეთ ადამიანებზე არ წერდა ბიბლეისტი უილიამ კელი:
"სრულიად ნათელია, რომ წმინდა სული არასოდეს აღიარებს ქრისტიანს, რომელიც გამოყოფილი არ არის ამ ქვეყნიერებისგან, რომელიც მისი ზიზღისა და დევნის სამიზნეს არ წარმოადგენს, რომელიც უარყოფილი და მოძულებული არაა ქვეყნიერების მიერ და რომელსაც ის ვერც კი ამჩნევს. რადგან ღვთის სიტყვა ჩვენ ზუსტად ასეთ ადგილს გამოგვიყოფს. და ქრისტიანს პასუხის გაცემა მოუწევს იმის გამო, რომ მან ეს ადგილი დაკარგა... ძალაუფლება უმრავლეს შემთხვევაში იმას მოითხოვს, რისი გადახდაც მზადყოფნით შეუძლია ქრისტიანს, მაგრამ თუ ქვეყნიურ ხელისუფლებასა და ღმერთს შორის წინააღმდეგობა წარმოიშობა, მაშინ ჩვენ ვალდებულნი ვართ ღმერთს დავემორჩილოთ და არა ადამიანებს, როგორიც არ უნდა იყოს ამის შედეგი. ესაა ერთადერთი, რასაც ღმერთი თავის ერში აღიარებს" (უ. კელი "ბიბლიის კომენტარები. დანიელი", თავი 3).
არსებითად მის სიტყვებს იმეორებს მაიკლ შნაიდერი: "ნუ ემსგავსებით ამ ქვეყანას, არამედ გარდაიქმენით თქვენი გონების განახლებით, რათა შეიცნოთ, რა არის ნება ღვთისა, კეთილი, სათნო და სრული". (რომაელები 12:2 საპ. თარგ.) სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, "ნუ დაუმორჩილებთ თქვენს ცხოვრებას დროის მოდას, ნუ გადმოიღებთ ამ ქვეყნიერების წეს-ჩვეულებებს, ნუ მიბაძავთ იმას, როგორც ეს ქვეყნიერება ცხოვრობს, უფლებას ნუ მისცემთ მას თავის ჩარჩოებში მოგაქციოთ და თავისი საზომის მიხედვით გძერწოთ". ქვეყნიერება არ უნდა ადგენდეს თქვენთვის განრიგებს, არ უნდა გიბრძანებდეთ ან გიდგენდეთ რაიმე სახის ნორმებს. ქრისტიანი კი ცხოვრობს ამ ქვეყნიერებაში, მაგრამ არ უნდა იყოს ამ ქვეყნიერების ნაწილი. ის - განსხვავებული ქვეყნის მოქალაქეა, აქ კი ის მხოლოდ სტუმარი და მოხეტიალეა. ის არ ცდილობს თავის თანამგზავრებს აუწყოს ფეხი, რადგან სრულიად სხვა რითმს უგდებს ყურს".
დასკვნები
ოდესღაც ვიღაცამ თქვა, რომ ნამდვილი ქრისტიანი - ესაა ადამიანი, რომელიც თავდაყირა მდგარ ქვეყნიერებაში დგას ფეხზე. შესანიშნავი სიტყვებია! იეჰოვას მოწმეები, ყოველგვარი ეჭვის გაღეშე, ცდილობენ თანამედროვე ქვეყნიერებაში ზუსტად მსგავსი ჯანსაღი პოზიცია დაიკავონ. და ამას მრავალი ის ადამიანი ამჩნევს, რომლებიც არანაირად არ წარმოადგენენ ამ ქრისტიანული ორგანიზაციის ნაწილს. მაგალითად, იტალიურმა გაზეთმა "Il Corriere di Trieste" გააკეთა დასკვნა: "ჩვენ უნდა აღგვაფრთოვანებდეს იეჰოვას მოწმეების სიმტკიცე და ერთიანობა. სხვა რელიგიებისაგან განსხვავებით, მათი, როგორც ერის ერთობა, მათ იმისაგან იცავს, რომ ...არ შეურიონ პოლიტიკა რელიგიასთან, რათა არ მოემსახურონ სახელმწიფოს მეთაურების ან პოლიტიკური პარტიების ინტერესებს".
ბრიტანული ჟურნალი "New Society" აღნიშნავს: "მოწმეები, შესაძლოა, უფრო წარმატებულნი არიან, ვიდრე სხვა ნებისმიერი ჯგუფი, თავის საკუთარ წევრებს შორის რასობრივი დისკრიმინაციის სწრაფ აღმოფხვრაში".
მსგავსი აზრია ასახული ინდური გაზეთი "Deccan Herald"-ის ერთ-ერთ სტატიაში. იქ ნათქვამია: "იეჰოვას მოწმეები საკუთარ თავს ქრისტიანებად მიიჩნევენ და სრულიად ღვთის სამეფოს ერთგულები არიან... ამ მიზეზის გამო ისინი სახელმწიფოს არცერთ პოლიტიკურ ქმედებაში არ იღებენ მონაწილეობას".
მანამ, სანამ რომელიმე რელიგიური ჯგუფი, კრიტიკის ქარცეცხლში გაატარებს იეჰოვას მოწმეებს, რომ მათ თითქოსდა უფლება არ აქვთ ქრისტიანებად იწოდებოდნენ, ჯერ თავად მას ურჩევნია დაფიქრებულიყო, თუ რამდენად ნათლად ცდილობს მისი ეკლესია, მოწმეების მსგავსად, არ ჩაერიოს დღევანდელი სისტემის პოლიტიკურ ორომტრიალში და რომელიმე პოლიტიკურ პარტიას მხარი არ დაუჭიროს არც სიტყვით და არც საქმით? შეუძლია კი ასეთ კრიტიკოსს სუფთა სინდისით თქვას, რომ მისი რელიგია არ მოუწოდებს თავის წევრებს პოლიტიკური საქმიანობისაკენ და ყურადღების გარეშე არ ტოვებს შემთხვევებს, როდესაც მისი წარმომადგენლები, იგნორირებენ რა ბიბლიურ მოწოდებას "არ იყვნენ ამ ქვეყნიერების ნაწილი", სრულიად მის საპირისპიროდ იქცევიან? გააჩნია თუ არა მის ეკლესიას საფუძველი განაცხადოს, რომ მისი წევრები არასოდეს ცდილობდნენ საკუთარი კანდიდატურების წამოყენებას სახელმწიფო პოლიტიკურ სტრუქტურებში შესასვლელად ანდა მხარი არ დაუჭერიათ მსგავსი პირებისათვის პოლიტიკური არჩევნებისას?
მსგავსი პროპოლიტიკურად განწყობილი "ქრისტიანებისაგან" განსხვავებით, იეჰოვას მოწმეები არა მხოლოდ პოლიტიკურ სტრუქტურებში აქტიურ მონაწილეობას გაურბიან, არამედ პოლიტიკური არჩევნებისგანაც კი შორს დგანან. რატომ? მათ ესმით, რომ მსგავსი ქმედებები ასევე წარმოადგენს ქვეყნიერების პოლიტიკურ საქმეებში ჩარევას. გარდა ამისა, ეს ქრისტიანები ძალიან სერიოზულად უდგებიან ბიბლიურ მითითებას "ვინც უცხოს თავდებად უდგება, ხიფათს გადაეყრება" (იგავები 11:15; შეადარეთ იგავები 6:1-5; 20:16; 22:26). ამა თუ იმ კანდიდათისათვის ხმის მიცემით, რომელსაც სურვილი აქვს სახელისუფლებო ბერკეტები ჩაიგდოს ხელში, ადამიანი, უნდა მას ეს თუ არ უნდა, გარკვეული სახით მას და მის შემდგომ ქმედებებს თავდებად უდგება. ყოველივე ამით კი ის საკუთარ თავზეც იღებს პასუხისმგებლობას იმ საქმეებზე (თანაც, ხშირად არაკეთილსინდისიერ, როგორც თავად ღვთის თვალსაზრისით, ასევე საერო კანონის თვალსაზრისითაც კი), რომლებითაც ამორჩეული კანდიდატი დაკავდება თავის პოსტზე. როგორც ცნობილ ხალხურ გამონათქვამშია ნათქვამი "პოლიტიკა - ბინძური საქმეა".
იეჰოვას მოწმეებს სუფთა სინდისით შეუძლიათ განაცხადონ, იესოს მიერ მოცემული პრინციპისადმი "არ იყვნენ ამ ქვეყნიერების ნაწილი", მათი ერთგულების შესახებ. და ამის გამო მათ არ უწევთ სირცხვილით გაწითლება არც ღვთის წინაშე და არც ხალხის წინაშე.
-------------------------------------------------
Комментариев нет:
Отправить комментарий